Kadınlara yönelik sosyal politikaların kadın işgücü ve katılımına etkisi: Bursa'da dul ve yetim aylığı alanlar üzerine bir uygulama

Abstract

Türkiye'de kadınların işgücüne katılım oranının düşük olması önemli bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanında işgücüne katılımları açısından kadınlar ve erkekler arasında büyük farklılık bulunmaktadır. TÜİK verilerine göre 2014 yılı Aralık ayında, kadınların işgücüne katılımları % 30 olurken, bu oran erkeklerde % 70,8 olmuştur. Türkiye bu oran ile kadınların işgücüne katılımında OECD ülkeleri arasında son sırada yer almaktadır. Kadınların işgücüne katılamamasında eğitim seviyesi, kırdan kente göç, geleneksel iş bölümü, yasal düzenlemeler, çocuk bakımında kurumsal yetersizlikler vb. birçok etken bulunmaktadır. Bu nedenlerle düşük istihdam oranlarına karşılık çeşitli sosyal politika önlemleri alınmaktadır. Fakat aynı zamanda mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde uygulanan sosyal politikalar kadınların işgücüne katılımında engel oluşturmaktadır. Bunu Türk sosyal güvenlik sisteminin kadınlara yönelik ayırıcı uygulamalarında görebiliriz. Ölüm sigortasından verilen dul ve yetim aylıklarının verilme şartının hak sahibi kadınların ve kız çocuklarının evlenmeme ve sigortalı bir işte çalışmamaları şartlarına bağlı tutulması, kişilerde kayıt dışı çalışma, iş hayatına girmeme ve çeşitli suiistimalleri beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada bir sosyal politika uygulaması olan ölüm sigortasından verilen dul ve yetim aylıklarının hak sahibi kadınların ve kız çocuklarının işgücüne katılımlarına etkisi, Bursa ili örneği üzerinden değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı, dul ve yetim aylıklarının kadınların ve kız çocuklarının işgücüne katılımını nasıl etkilediğini gerek istatistiki veriler gerekse nitel araştırma yöntemlerinden biri olan yarı yapılandırılmış yüz yüze görüşme yöntemi ile analiz etmektir.

Low labor force participation rate of women in Turkey appears as an important fact. Besides, there is a great difference between women and men with respect to their participation in labor force. According to data of TUIK (Turkish Statistical Institute), while labor force participation rate of women was 30%, this rate was 70.8% in men in December, 2014. With this rate Turkey is ranked as the last country among the OECD countries in the labor force participation of women. There are many factors for the non-participation of women in labor force such as educational level, rural-to-urban migration, traditional division of labor, legal regulations, institutional inadequacies in child care, etc. Therefore, various social policy measures are taken for the low employment rates. However, at the same time, social policies practiced within the frame of the current legal regulations creates an obstacle in the labor force participation of the women. We can see this in the discriminatory practices by Turkish social security system toward women. Widows' and orphans' payments given from the survivors' insurance is given on the condition that the beneficiary women and daughters are not married and not working in an assured job, which in turn results in informal employment of the persons, not entering in business life and various abuses. In this study, the effect of widows' and orphans' payments given from the survivors' insurance, which is a social policy implementation, on the labor force participation of the beneficiary women and daughters was evaluated through Bursa sample. The objective of the study was to analyze how the widows' and orphans' payments affect the labor force participation of the women and daughters either with statistical data or with semi-structured face-to-face interview, which is one of the qualitative research methods.