Organoklorlu pestisitlerin kıyı bölgesindeki ıslak-kuru çökelmeleri

Abstract

Bu çalışma kapsamında, Bursa İli, Mudanya İlçesi'nden 4 mevsim boyunca toplanan çökelme örneklerinde organoklorlu pestisitlerin (OCP'lerin) ıslak ve kuru çökelme akıları tespit edilmiştir.Örneklerin toplanmasında Islak Kuru Çökelme Örnekleyicisi (IKÇÖ) kullanılmıştır. Islak Kuru Çökelme Örnekleyicisi üzerine yerleştirilmiş yağış sensörü sayesinde yağışlarda ıslak çökelme haznesinin, kuru hava şartlarında ise kuru çökelme haznesinin açık tutularak, kuru ve ıslak çökelme örneklerini ayrı ayrı toplayabilen bir örnekleyicidir.Örnekleme süresince alınan örnekler için partikül+gaz faz ortalama toplam atmosferik konsantrasyon değeri 550,9 ± 277,6 olarak tespit edilmiştir.Örnekleme bölgesinden Haziran 2008 Haziran 2009 tarihleri arasında 17 adet ıslak çökelme örneği alınmıştır. Islak çökelme akı ortalamaları partikül ve çözünmüş fazlar için sırasıyla 794,26 ± 756,70 ng/m2.gün ve 800,77 ± 672,63 ng/m2.gün olarak tespit edilmiştir.Belirtilen tarihler arasında alınan 18 adet kuru çökelme örneğinin ortalama akıları ise 142,5 ± 222,6 ng/m2.gün olarak tespit edilmiştir.Partikül fazda tespit edilen en düşük yıkanma oranı 3.840 ± 13.500 ile Hepta Endo Epox iso A türüne aitken, en yüksek değer ise 497.593 ± 1.419.781 ile Metoksiklor türüne aittir. Çözünmüş fazda ise en düşük en düşük yıkanma oranı 10.170 ± 26.523 ile p,p'-DDT türüne aitken, en yüksek değer ise 247.524 ± 420.506 ile Endosülfan Beta türüne aittir.Bu çalışma sonunda ıslak çökelmenin atmosferik çökelmenin büyük kısmını teşkil ettiği görülmüştür.

In this study, wet dry deposition fluxes of the organochlorine pesticides (OCPs) for a four seasons period from Mudanya City/Bursa were determined.Deposition samples were collected by a Wet Dry Deposition Sampler (WDDS). Wet Dry Deposition Sampler is a sampler that can collect both of wet and dry deposition samples via rain sensor which opens or closes the deposition boxes due to rain status.During the sampling period, particle+gas phase average total atmospheric concentration was calculated as 550,9 ± 277,6 pg/m3.Seventeen deposition samles were collected during the sampling period between June 2008 June 2009. The particle phase and dissolved phase deposition fluxes were calculated as 794,26 ± 756,70 ng/m2.day, 800,77 ± 672,63 ng/m2.day respectively.Dry deposition flux values which were determined for same sampling period was 142,5 ± 222,6 ng/m2.day.Washout ratious were calculated using the atmospheric concentrations and dissolved phase concentration in rain samples. The minimum washout ratio for particle phase was determined as 3,840 ± 13,500 for Hepta Endo Epox iso A while the maximum one was for Methoxychlor as 497,593 ± 1,419,781. The minimum washout ratio for dissolved phase was determined 247,524 ± 420,506 for Endosulfan Beta while the maximum one was for p,p-DDT as 10,170 ± 26,523.As a result of this study wet deposition processes acounted for a large part of the whole deposition event.