Yeni Osmanlılık yaklaşımı açısından Arap Baharı ve bunun Türk dış politikası ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın konusu son dönemde Ortadoğu'da yaşanan ve Arap Baharı olarak adlandırılan süreçte Türkiye Cumhuriyeti'nin Yeni Osmanlılık yaklaşımı ile bölge halkının demokratikleşme çabalarına sağlayabileceği desteği göstermektir. Bu anlamda çalışmada Türkiye'nin ardılı olduğu Osmanlı Devleti'nin yönetim temeli olan ve eşitlik, adalet unsurlarını içeren Osmanlılık yaklaşımına atıfla Yeni Osmanlılık yaklaşımı ele alınmıştır. Yeni Osmanlılık yaklaşımı siyasi bir kavramdan ziyade toplumun sosyal, kültürel bütünleşmesi ve gelişmesi adına yapılabilecek katkılar bazında ele alınmıştır. Osmanlı Devleti toplumun inşası ve dengesi, devletin gelişmesi için izlediği fetih yöntemi ile hakimiyet sürdüğü kültür ve medeniyetleri kendi toplum yapısında yok etmek yerine dinsel ve etnik farklılıklarına rağmen bir arada tutabilen evrensel medeniyetler potası oluşturmuştur. Bu anlamda tarihinden bu yana toprakları üzerinde dil, din, etnik köken ve mezhepsel olarak birçok farklı unsuru barındıran Ortadoğu bölgesinde yaklaşık dört yüz yıl süren Osmanlı hakimiyetinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Çalışmada varılan sonuçta Ortadoğu toplumlarının tarihsel zaman akışına uygun olarak şuan geçirmekte oldukları dönüşüm aşamasında kendi potansiyelleri içinde var olabilecek siyaset kültürleri ile evrensel hakları bağdaştırarak kendilerine özgü demokrasi bilincini oturtmalarına destek olunması gerekliliğidir. Bu açıdan hem bölge ülkesi olması hem de tarihsel miras bağları ile bu desteği sağlayabilecek tek ülke Türkiye'dir. Türkiye'nin son dönem ivme kazanan dış politikada ki aktif tutumu da göz önüne alınırsa kendisinin de var olduğu Ortadoğu bölgesindeki istikrar adına izleyeceği politika bu anlamda uluslararası alanda da hareket alanını şüphesiz genişletecektir.

The subject of this study is to analyze Turkey's Neo-Ottomanism approach during the period called the Arab Spring and to indicate Turkey's support to the democratization efforts of the Middle Eastern community. In this context, by refering to the principles such as equality and justice which were the basis of the Ottoman Empire's rule, which Turkey was the successor, Neo-Ottomanism approach is analyzed.The Neo-Ottomanism approach is discussed on a basis of a social, cultural integration and development of the society, rather than a political notion. By its conquest policy, the Ottoman Empire built a universal cradle of civilisations, which enabled different religions and ethnicities live together, rather than annihilating them in its own social structure. In this sense, during its history it is essential to analyze the Ottoman Empire which ruled in the Middle East for 400 years and enabled the cohabiting of linguistic, religious, ethnic and sectarian diversities. In the conclusion of the study it is emphasized the necessity of supporting the Middle Eastern societies' placing their own conciousness of democracy during their transformation in compliance with their potencies, policy cultures and universal rights. In this respect, due to its regional location and its heritage links, the only country to give this surpport is Turkey. Regarding Turkey's active foreign policy which recently gained momentum, its policy towards the stability in the Middle East will also undoubtedly expand its movement area.