İdarenin re'sen icra yetkisi

Abstract

Re'sen icra yetkisi, idarenin aldığı kararı mahkeme kararına gerek olmaksızın uygulaması, hukuk aleminde tesis ettiği işlemin hukuki sonuçlarını maddi aleme aktarmasıdır. İdarenin re'sen icra yetkisinin genel ve olağan bir yetki mi yoksa özel ve istisnai bir yetki mi olduğu tartışma konusudur. Re'sen icra yetkisi ilk olarak Fransız Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Société Immobilière de Saint Just kararında tartışılmış ve hükümet komiseri Romieu, mahkemeye sunduğu raporda re'sen icranın kanunu olarak kabul edilen şart ve ilkeleri ortaya koymuştur. Bu kapsamda idarenin re'sen icra yetkisine başvurması için kanunda kendisine açıkça yetki verilmiş olması veya aciliyet halinin bulunması gerekmektedir. Bu iki seçimlik şartın yokluğunda idarenin kararını re'sen icra edebilmesi için kanunda idareye konuya ilişkin karar verme yetkisi verilmiş olmalı; birey, kararın gereğine aykırı davranmalı; kanun, bireyin işlemi uygulamaması durumu için yaptırım öngörmemiş olmalı; ve nihayet idarenin başvurduğu tedbirler işlemin gereğinin yerine getirilmesi amacının dışına çıkmamalıdır. Bunların dışında idarenin re'sen icra işlemlerine girişmesi için her şeyden önce icrai bir idari kararın varlığı zorunludur. Ayrıca re'sen icra yetkisi temel hak ve özgürlükler rejimini etkilediğinden idarenin re'sen icraya başvururken Anayasada yer alan temel hak ve özgürlüklerin sınırlanma şartlarına da uyması gerekir. Re'sen icra yetkisinin hukuka aykırı bir şekilde kullanılması idarenin yargısal denetimine yol açabilir. Bu yargılama işlevini de uyuşmazlığın niteliğine göre idari veya adli yargı yerine getirmektedir.

The privilege of ex officio execution is defined as the execution of administration decision without the need for a court decision and transaction established in the realm of law to the material world. However, it is a matter of discussion whether the authority of ex officio execution is a general and ordinary authority or a special and exceptional authority. The authority of ex officio execution was discussed for the first time in the decision of Société Immobilière de Saint Just by Conflict Court of France and the government commissioner Mr. Romieu set out the conditions and principles accepted as the code of ex officio execution in the report presented to the court. In this context, it is necessary for the administration to be authorized by the law or have an urgent situation to apply for the authority of ex officio execution. In the absence of these two elective conditions, the administration has to be given authority to decide on the matter in order to execute its decision; the individual has to adopt a behaviour against the application of the decision; the law should not envisage sanctions for the individual's failure to implement; and finally, the measures taken by the administration should not go beyond the purpose of fulfilling administration decision. Apart from these, the existence of an executable administrative decision is primarily obligatory for the administration to execute ex officio decisions. In addition, since the authority of ex officio execution could affect the fundamental rights and freedoms, when applying this authority administration must also comply with the restriction conditions of the fundamental rights and freedoms in the Constitution. To use ex officio execution against law may cause for the administration to be judged. This judgement might be done by the administrative or judicial jurisdiction according to the nature of the conflict.