Görükle kentsel dokusunun öğrencileştirme kavramı üzerinden mekan dizimsel analizi

Abstract

Bir çeşit soylulaştırma formu olan ‘öğrencileştirme’ kent üzerinde soylulaştırma ile benzer etkiler bırakır. Soylulaştırma, kentin köhnemiş bölgelerinde eski sakinlerin yerinden edilerek yerine yerleştirilen yeni orta sınıf ile kent parçasının fiziksel, sosyal açıdan başkalaşması demektir. Öğrencileştirmenin soylulaştırmadan ayrılan kısmı, yeni gelen sınıftaki kullanıcı tanımının öğrenciler olmasıdır. Öğrencilerin sayısının fazlalaşmasıyla artan ihtiyaçlar, yoğunlaşmak zorunda kalan kentsel doku, kullanıcıya yetmeye çalışan kentte fiziksel bir büyümeyi kaçınılmaz hale getirmektedir. Çalışma alanı; Bursa’nın Nilüfer ilçesine bağlı, Uludağ Üniversitesi’nin batısında yer alan Görükle’dir. Cumhuriyet döneminde mübadele köyü olan Görükle, Cumhuriyet sonrasında göç alarak gelişmeye devam etmiştir. Yükseköğretim Kurulu 2018-2019 verilerine göre 78 bin 983 öğrencisi olan Uludağ Üniversitesi, öğrenci sayısı bakımından yüksek yoğunlukludur. Görükle, Uludağ Üniversitesi Yerleşkesi’nin yakınında kurulmasıyla önem kazanmış, ticaret ve kültür etkinlikleri yaygınlaşmıştır. Öğrencileşen kentte artan temel barınma ve konaklama ihtiyaçlarıyla gayrimenkul piyasası yükselmiş, beldenin konut ve ticari yapısı yeni gelen sınıfın yani öğrencilerin ihtiyaçlarına göre şekillenmiş ve zamanla öğrenci egemen bir kent yapısını almıştır. Eski sakinler fiziksel olarak olmasa da sosyokültürel anlamda yerlerinden edilerek bölgeyi öğrencilere bırakmak durumunda kalmışlardır. Süreç içerisinde hızla artan öğrenci popülasyonu ve öğrencilerin eski kentliye sağladığı ekonomik faydayla öğrenciler daha kabul edilebilir kullanıcılar haline gelmişlerdir. Birbirinden fayda sağlayan bu kullanıcılar kenti birlikte paylaşmaya adapte olurken köyün ilk yerleşilen bölgesinde köylü yaşamına kendi perspektifinde devam ederken, üniversiteye doğru büyüyen kent öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde gelişmektedir. Bu çalışmanın amacı, Görükle’nin gelişimini morfolojik ve mekan dizimsel analizlerle inceleyerek ‘öğrencileştirme’ etkisiyle oluşan kentsel çevrenin fiziksel, sosyal ve kültürel karakterini kazanma sürecini ortaya koyup, gelecekte oluşabilecek yeni kentsel çevre stratejilerine ipuçları vermektir.

Studentification which is a kind of gentrification, has similar effects on the city as gentrification. Gentrification means the physical and social metamorphosis which the old inhabitants in the outdated areas of the city have been displaced by new middle class. The difference of studentification from gentrification is that the user definition in the new class is students. The increasing number of students, the increasing need, the urban texture that needs to grow, make inevitable to physical growth in the city to respond to the users. Thesis study area; It is located in the west of Uludağ University in the Nilüfer district of Bursa province. In years of Republic a village of barter, Görükle continued to evolve after the Republic. According to the Higher Education Council 2018-2019 data, Uludağ University, which has 78 thousand 983 students, is multitude in terms of the number of students. Görükle has become more important with its establishment near the Uludağ University Campus, and trade and cultural activities have become widespread. With the increasing housing and accommodation needs in the student city, the real estate market has risen, and the residential and commercial structure of the town has been shaped according to the needs of the new class, and has gradually become a student-dominated city structure. The former inhabitants were displaced in the sociocultural sense, if not physically, and had to leave the region to the students. With the rapidly increasing student population and the economic benefit provided by the students to the former users, students have become more acceptable users. While these users, who benefit from each other, adapt to sharing the city together, while continuing the peasant life in the village's first settled region, the city which grows towards the university develops day by day in order to answer the needs of the students. The aim of this study is to examine the development of Görükle with morphological and space syntax analysis and to reveal the process of acquiring the physical, social and cultural character of the urban environment created by the effect of studentification ve and to give the clues to new urban environmental strategies that may occur in the future.