Farklı kökenli sater (Satureja hortensis l.) genotiplerinin Bursa ekolojik koşullarında tarımsal özellikleri ve uçucu yağ oranlarının belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma 2016 ve 2017 yıllarında Bursa ekolojik koşullarında farklı sater (Satureja hortensis L) genotiplerinin tarımsal özellikleri ve uçucu yağ oranlarının belirlenmesi amacı ile yürütülmüştür. Araştırma Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme alanlarında Tesadüf Bloklarında Faktöriyel Deneme Deseni’ne göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Denemede bitki materyali olarak 5 yerel (Samsun, Erzincan, Maraş, Kütahya, Razgrad) ve 5 ticari (Arzuman, Simagro, Opal, Blg-U, Blg-K) olmak üzere toplam 10 genotip kullanılmış ve her genotipte 2 biçim gerçekleştirilmiştir. Birleştirilmiş veriler değerlendirildiğinde incelenen özelliklerden bitki boyu 32,09-61,75 cm, habitus genişliği 26,87-35,90 cm, bitkide dal sayısı 12,63-14,42 adet, toplam yaş herba verimi 1114,99-2075,99 kg/da, toplam kuru herba verimi 301,69-653,52 kg/da, toplam kuru yaprak verimi 210,58-292,35 kg/da, toplam kuru sap verimi 91,11-366,53 kg/da, kuru madde oranı % 22,68-29,02, uçucu yağ oranı % 1,60-4,53 ve toplam uçucu yağ verimi 3,69-13,34 kg/da arasında değişen değerlerde belirlenmiştir. Genel olarak incelenen tüm özelliklerde 1. biçimler 2. biçimlere göre daha yüksek değerlere sahip olmuştur. Araştırmanın sonucunda kuru yaprak verimi, uçucu yağ oranı ve uçucu yağ verimi göz önüne alındığında Blg-K genotipinin kuru baharat ve uçucu yağ üretimi için; yeşil herba verimi ve bitki boyu dikkate alındığında Blg-U ve Kütahya genotiplerinin taze tüketim için Bursa ve benzer ekolojilerde yetiştirilebileceği sonucuna varılmış ve bu genotipler gelecekteki çalışmalar için ümitvar olarak kabul edilmişlerdir.

This research was conducted to determine the agricultural characteristics and essential oil ratios of different summer savory (Satureja hortensis L) genotypes in 2016 and 2017 in Bursa ecological conditions. The field trials were established according to factorial arragement in randomized complete block design with three replications in the Agricultural Application and Research Center, Agricultural Faculty, Bursa Uludağ University. A total of 10 genotypes, 5 local (Samsun, Erzincan, Maraş, Kütahya, Razgrad) and 5 commercial (Arzuman, Simagro, Opal, Blg-U, Blg-K) were used as plant material and two harvest were performed each year. When combined data were evaluated, plant height, plant diameter, number of branches, total green herb yield, total dry herb yield, total dry leaf yield, total dry stem yield, dry matter ratio, essential oil ratio and total essential oil yield were determined between 61,75-32,09 cm, 26,87-35,90 cm, 12,63-14,42 unit/plant, 1114,99-2075,99 kg/da, 301,69-653,52 kg/da, 210,58-292,35 kg/da, 91,11-366,53 kg/da, 22.68-29.02 %, 1.60-4.53% and 3.69-13.34 kg/da, respectively. In general, in all the features examined, the 1st harvest had higher values than the 2nd harvest. As a result, when considering dry leaf yield, essential oil ratio and essential oil yield, Blg-K genotype could be used for dry spice and essential oil production; When green herb yield and plant height are taken into consideration, it is concluded that Blg-U and Kütahya genotypes could be grown in Bursa and similar ecologies for fresh consumption and these genotypes could be accepted as promising for future studies.