Öğretmen yetiştirme modeli olan klinik danışmanlık modelininbir sınıf öğretmeni adayının fen bilimleri öğretimindenasıl uygulandığının betimlenmesi

Abstract

Öğretmen yetiştirmede önemli yeri olan öğretmenlik uygulaması derslerinin içerikleri benzerlik gösterse de, uygulanış biçimleri farklılık göstermektedir. Bu farklılıklardan kaynaklanan problemler ve uygulamaların nasıl etkili hale getirileceği, eğitim bilimleri alanında sıklıkla araştırılan konulardandır. Bu araştırma ile öğretmenlik uygulamalarından biri olan Klinik Danışmanlık Modeli'nin, sınıf öğretmenliği öğretmen adayının fen bilimleri öğretiminde nasıl uygulandığını, öğretmen adayını öğretim sürecine hazırlama ve desteklemede paydaşlara düşen rollerin neler olduğunu betimlemek amaçlanmıştır. 2013 yılı güz dönemi boyunca Bursa'da bir özel okulda gerçekleştirilen bu çalışma, nitel araştırma prensipleriyle yürütülmüştür. Araştırmada bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır. Bu araştırmaya konu olan tekli durumun sınırları; Klinik Danışmanlık Modeli'nin, sınıf öğretmenliği öğretmenlik uygulaması sürecinde fen öğretimine yönelik deneyimlerinden oluşturulmuştur. Bu sınırlar dâhilinde araştırmanın sosyal bağlamı bir öğretmen adayı, uygulama öğretmeni, uygulama öğretim elemanından ve fiziksel bağlamı; öğretmenlik uygulamasının yürütüldüğü okul, uygulamanın gerçekleştiği sınıf ve konferans görüşmelerin yapıldığı mekândan oluşmaktadır. Araştırmanın veri toplama süreci, KDM'den yararlanılarak yürütülen öğretmenlik uygulamaları ile eş zamanlı olarak gerçekleştirilmiştir. Gözlem, görüşme ve doküman inceleme yöntemlerinin bir arada kullanılması ile metot çeşitlemesi sağlanmış ve tek metot kullanımının neden olabileceği eksikliklerin önüne geçilmiştir. Araştırmanın analiz sürecinde Klinik Danışmanlık Modeli'nin kuramsal dayanakları incelenmiş, betimsel bir analiz yaklaşımı tercih edilmiştir. Betimsel analiz sürecinde tümdengelimci, aşamalı bir yol izlenmiştir. Öncelikle KDM'nin prensipleri ve döngüsü temelinde tematik bir çerçeve oluşturulmuş, sonrasında veri setinden elde edilen kodlar bu tematik çerçeveye göre işlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda KDM'nin fen öğretiminde nasıl uygulanabileceği bağlamında; hazırlama, destekleme ve paydaşların rollerinden oluşan temalar bulgularda kategori ve kodlarına indirgenerek, görseller ve doğrudan alıntılar yoluyla sunulmuştur. Araştırmanın sonucunda, Klinik Danışmanlık Modeli'nin öğretmen yetiştirme sürecinde, öğretmen adayının fen öğretimini iyileştirmeye mesleki standartlar ve sosyal beceriler açısından katkı sağladığı görülmüştür. Araştırmanın sonuçları, ilgili literatürle karşılaştırılarak tartışılmış, uygulayıcı ve araştırmacılara öneriler sunulmuştur.

As though having similar contents, applied teaching lessons substantial in training teachers are implemented in different ways. Problems due to these differences and how to make teaching practices efficient are frequently researched issues. Purpose of this study is to describe how the Clinical Supervision Model is implemented on a preservice classroom teacher in science education and what roles stakeholders have in preparing the preservice teacher to the teaching process. This study, conducted in a private school in Bursa during 2013 autumn semester, followed the principles of qualitative research. Holistic single case study design was used. A single case was specified and a holistic perception was adopted. Limitations of this single case were outlined according to experiences of the preservice teacher on science teaching during the teaching practices of CSM. The social context of the research comprises one preservice teacher, one classroom teacher, one supervisor, and the physical context comprises the school and classroom the practices took place, the room where the interviews were conducted. Data collection process was concurrent with the teaching practices. Using observation, interview and document analysis together provided method variety, eliminating the errors caused by single method use. Theoretical foundations of CSM were examined during the analysis process with a descriptive analysis approach. A deductive, gradual method was followed. First, a thematic framework was created according to the principles and cycle of CSM, then, the codes from the data set were processed with this framework. Themes of preparing, supporting the preservice teacher and roles of stakeholders were categorized, coded and were presented through visuals and direct quotations. The research showed that the Clinical Supervision Model contributes to improving science teaching, professional standards and social skills of the preservice teacher. Results of the study were compared to related literature, discussed and suggestions were given for supervisors and researchers.