Suriyeli mültecilere yönelik duygular ve algılanan sosyal mesafede, gruplararası pozitif ve negatif temas, sosyal baskınlık yönelimi, gruplararası tehdit ve gruplararası kaygının rolü

Abstract

Bu tez araştırmasının amacı, Türk vatandaşlarının Suriyeli mültecilere yönelik tutumlarını ve bu tutumları açıklayabilecek çeşitli faktörleri incelemektir. Bu amaçla, gruplar arası ilişki süreçlerini açıklamaya yönelik bazı sosyal psikoloji kuramlarındaki kavramların bir arada ele alındığı bir araştırma modeli oluşturulmuştur: Gruplar arası Temas Kuramı'ndan gruplar arası temas ve dış grup arkadaşlığı kavramları, Sosyal Baskınlık Kuramı'ndan sosyal baskınlık yönelimi kavramı, Bütünleşik Tehdit Kuramı'ndan gruplar arası kaygı ve gruplar arası tehdit kavramları modele dâhil edilmiştir. Araştırmanın verileri Bursa'da Suriyeli mültecilerin yoğun olarak bulundukları ilçelerde yaşayan toplam 303 Türk vatandaşından yüz yüze ve internet ortamı aracılığıyla toplanmıştır. Kavramsal modelde, sosyal baskınlık yöneliminin ve gruplar arasındaki pozitif ve negatif temasın sosyal mesafeyi ve dış gruba yönelik olumlu ve olumsuz duyguları yordaması ve bu ilişkiye gruplar arası tehdit algısı ile gruplar arası kaygının aracılık etmesi öngörülmüştür. Model, yapısal eşitlik analizi ile test edilmiştir. Modelin uyum indekslerinin yeterli düzeyde olduğu ve beklenilen doğrudan ve dolaylı etkilerin büyük çoğunluğunun doğrulandığı görülmüştür. Sonuçlara göre Suriyeli mültecilerle pozitif temas onlara yönelik olumlu duyguları, negatif temas ise olumsuz duyguları arttırır; temas ve pozitif-negatif duygular arasındaki ilişkide Türk vatandaşlarının Suriyeli göçmenlerin varlığından ötürü hissettikleri tehdit ve kaygı, aracılık işlevleri görür. Bu modele ek olarak değişkenler arasında yalnızca gruplar arası kaygının aracı rol oynadığı alternatif bir model daha test edilmiştir. Bulgular literatür doğrultusunda tartışılmıştır.

The purpose of this research is to examine attitudes of Turkish citizens towards Syrian refugees and factors that could explain those attitudes. For this purpose, a research model has been formed, which brings together some concepts from several social psychological theories about intergroup relationship. The research model included the concepts of intergroup contact and outgroup friendship from Contact Theory, the concept of social dominance orientation n from Social Dominance Theory and the concepts of intergroup anxiety and threat from Integrated Threat Theory. The data was collected from 303 Turkish citizens residing in districts that are intensely populated by Syrian refugees in Bursa conducting a survey either face-to-face or via internet. In the conceptual model, it has been predicted that social dominance orientation and positive and negative intergroup contact would predict social distance and positive/negative feelings towards the outer group through the mediation of intergroup anxiety and perception of intergroup threat. The model has been tested through structural equation analysis. The model fit the data well and most of the expected direct and indirect effects have been verified. According to the results, positive contact with Syrian refugees increases positive emotions towards them, and while negative contact increases negative emotions. The perception of threat and the feeling of anxiety experienced by Turkish citizens due to Syrian refugees mediated the aforementioned relationship. In addition to this model, an alternative model that only intergroup anxiety has a mediating role among variables has been tested. The findings have been discussed inthe light of the other studies in the literature.