Döviz kuru ve petrol fiyatlarının enflasyona yansıma karakteri: Türkiye örneği

Abstract

Döviz kuru ve ham petrol fiyatlarıyla enflasyon arasındaki ilişkinin incelendiği bu çalışmada 1980:01-2001:12 ile 2002:01-2018:04 dönemleri arasında 460 gözlemden oluşan aylık veriler kullanılmıştır. Üç bölümden oluşan çalışmanın birinci ve ikinci bölümlerinde sırasıyla döviz kuru ve petrol fiyatlarının enflasyona geçiş etkisine ilişkin kavramsal çerçeve verilmiştir. Çalışmanın uygulama kısmı ise birinci bölüm değişkenler arasındaki durağanlığın tespiti, ikinci bölüm Toda – Yamamoto yöntemi ile uygulanan Granger nedensellik analizi ve son olarak etki – tepki ve varyans ayrıştırmasını içeren yapısal VAR analizi olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Söz konusu uygulamalar neticesinde sadece nominal döviz kurundan tüketici fiyatlarına (CPI) doğru tek yönlü nedenselliğin olduğu birinci örneklem döneminde, nominal döviz kurundan CPI'ye geçiş etkisi (0.65); petrol fiyatından CPI'ye geçiş etkisine (0.61) göre daha fazladır. Ayrıca, nominal döviz kurundan CPI'ye ve petrol fiyatından CPI'ye doğru tek yönlü nedenselliklerin olduğu ikinci örneklem döneminde ise, petrol fiyatlarından CPI'ye geçiş etkisi (1.28); nominal döviz kurundan CPI'ye olan geçiş etkisinden (0.16) daha fazladır. Dolayısıyla, birinci örneklem döneminde enflasyon üzerinde döviz kurunun, ikinci örneklem döneminde ise petrol fiyatlarının etkisi daha fazla gerçekleşmiştir.

In this study which examines the relationship between exchange rate, crude oil prices and inflation, monthly data from 460 observations between 1980:01 and 2001:12 and between 2002:01 and 2018:04 were used. In the first and second sections of the three-part study, the conceptual framework for the pass through of exchange rate and oil prices to inflation, respectively, is given. The application part of the study consists of three parts; the determination of the stability between the variables in the first part, the Granger causality analysis applied by the Toda - Yamamoto method in the second part, and, lastly, the structural VAR analysis including the impulse-response and variance decomposition. According to the results, in the first sample period in which there is one-way causality from the nominal exchange rate to the consumer price (CPI), the pass through from nominal exchange rate to the CPI (0.65) is greater than the pass through from oil price to CPI (0.61). Moreover, in the second sample period in which there is one-way causality from the nominal exchange rate to the CPI and from the oil price to the CPI, the pass through from oil prices to the CPI (1.28) is greater than the pass through from nominal exchange rate to the CPI (0.16). Therefore, the effect of exchange rate on inflation in the first sample period and the effect of the oil prices on inflation in the second sample period are greater.