A wine press with mosaic pavement from Belentepe

Abstract

Remains of a structure paved with mosaics were discovered on the floor of one of the rooms during the excavations held in Belentepe settlement in the hinterland of the ancient city of Keramos. When the remains were analysed and compared with other examples, this structure was determined to have been a wine-pressing complex. The complex consists of the production area, the basin, and the pithoi to collect the grape juice, and storage for fermentation. The mechanical press system, large treading floors, storage areas for different processes, large storage basin and the connecting channel to this basin show that this is a full-capacity complex constructed to produce multiple types of wine. The mosaic pavement on the floor of Room A was made of local limestone tesserae. These tesserae are not regular but cut in rectangular, square or trapezoid forms. Sizes vary between 1,5 x 2 cm and 3 x 4 cm. Destroyed part in the middle of the complex made it possible for us to understand how the floor was constructed. Five different layers were found in this section. Other examples similar to the mechanical equipment and the mosaic pavement were discovered in various ancient cities in Levant region dated to the 5th-7th centuries A.D. Coins found in Belentepe wine press indicate that the structure was used in the second half of the 6th century A.D. Fragments of pithoi and amphora also confirm this date.

Keramos antik kentinin hinterlandında yer alan Belentepe yerleşim alanında yapılan kurtarma kazılarında, mekanlarından birinin zemininde mozaik döşemin yer aldığı yapı kalıntısı açığa çıkmıştır. Mevcut kalıntılar irdelendiğinde ve benzer örneklerle karşılaştırıldığında bu yapının şarap atölyesi olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Atölye; üretim mekanı, şıranın toplandığı havuz ve pithoslar ile fermantasyon için bekletildiği depolama alanından oluşmaktadır. Atölyede tespit edilen mekanik pres sistemi, büyük boyutlu ezme zemini, farklı işlem aşamaları için oluşturulmuş toplama hazneleri, büyük boyutlu toplama havuzu ve bu havuza bağlantı sağlayan kanal, yapının farklı tipte şaraplar elde etmek için oluşturulmuş tam kapasiteli üretime sahip bir atölye olduğunu göstermektedir. A mekanının zemininde yer alan mozaik, kireçtaşı tesseralardan oluşmaktadır. Tesseralar düzenli kesilmemiş olup, dikdörtgen, kare ve yamuk formlardadır. Bu tesseraların boyutları ortalama 1,5 x 2 cm ile 3 x 4 cm arasında değişmektedir. Mekanın ortasının tahrip olması, zeminin nasıl inşa edildiği konusunda bilgi sahibi olmamıza olanak tanımıştır. Buradaki kesitte 5 farklı tabaka tespit edilmiştir. Şarap atölyesinde tespit edilen mekanik düzenek ile mozaik döşemin benzerleri Levant bölgesindeki pek çok antik kentte bulunmuş ve M.S. 5.-7. yy arasına tarihlendirilmiştir. Belentepe şarap atölyesinde bulunan sikkeler ise yapının M.S. 6. yy’ın 2. yarısında kullanım gördüğüne işaret etmektedir. Mozaikli zemin üzerinde bulunan pithos ve amphora parçaları da bu tarihi desteklemektedir.