700 yıllık Cumalıkızık Köyü yapısal sorunlarının fiziksel boyutu

Abstract

Bursa kenti Osmanlı’ya Başkentlik yapmış, sahip olduğu tarihi ve mimari mirasının geleceğe taşınması gereken eşsiz değerlere sahip bir kenttir. Kırsal alan sivil toplum mimarisi yapıları ile bozulmamış bir yerleşim örneği olan Cumalıkızık Köyü, Bursa’nın 10 km doğusunda 700 yıl önce Oğuz boyları tarafından 7 Kızık Köyünden biridir. 300 yıllık özgün ahşap evlere sahip günümüze kadar yangın tehlikelerini atlatarak gelmiş, bozulmamış tek örnektir. Cumalıkızık yerleşimi gibi kent bütününde kazanılmış ve bozulmamış bir mimari mirasın fiziksel boyutta iyileştirip korunarak, gelecek kuşaklara tanıma ve yaşama olanağı sağlamasıdır. Bu bağlamda Cumalıkızık koruma yaşatma amaçlı eylem planı harekete geçirilmiştir. Sosyal, Fiziksel ve Ekonomik boyutta ele alınan çok yönlü bir proje geliştirilmektedir. Hazırlanan projelerin mimari boyutu, üniversitemiz elemanlarının ortaklığı ile yürütülmektedir. 1998 yılı tüm öğretim elemanlarının katıldığı yaz stajında, ilgili anabilim dalının çalışmalarıyla düzenlenen, yaz stajı öğrenci çalışmaları kapsamında analiz yapılmıştır. Konu ile ilgili yapılacak en önemli çalışmalardan biri de yangından koruma projesidir. Defalarca yangın tehlikesi geçirmiş olan ve tesadüflerle kurtulmuş köy sakinleri bu konu ile ilgili çalışmaları desteklemektedir. Köyün yangın riski fiziksel açıdan çok fazladır. Sokaklar çok dar olduğundan itfaiye arabaları girememektedir. Evlerdeki elektrik tesisatı ahşap elemanlar açısından tehlike oluşturmakta, ısınma, pişirme sistemleri tehlikeyi arttırmakta, bacalar ise ahşap çatılardaki yılların tozu ve kurumuş yapı elemanlarıyla her an bir felakete hazırdır. Dolayısıyla seçilecek tesisat sistemi çok özel bir örnek ve bir sistem olacaktır. Yangın tesisatı sistemine su temini ile başlayacak sistem önerisi; ana bağlantıların yer seçimi, uygun hidrant tipinin seçimi, evlere ulaşım yapı ve tesisat sistemi önerisine farklı bir bakış açısı getirecektir. Sistem hem mimari açıdan konfor şartları ve yapı fiziği ile ilişkilendirilerek, hem de mühendislik açısından değerlendirilerek ele alınacaktır. Ayrıca ev içi yangından korunma, ikaz ve söndürme sistemleri detaylarıyla ele alınacak olan bu bildiri sonuç ve önerileri benzer problemleri olan yerleşim bölgelerine sistem modeli oluşturacaktır. Günümüzde doğası ve konumuyla, özgün dokusu ve mimarisiyle, halkın ev-el ürünlerini sunuş şekli ile konaklama hizmetiyle bütünleşen bir turizm anlayışı Türkiye’de bilinen ve tercih edilen, önemli bir örnektir.

The city of Bursa is a unique place which had been the capital of the Ottoman, and whose historical and architectural inheritance should be transferred to future. Cumalıkızık Village is one of the seven Kızık villages settled 700 years ago, by Oguz tribes, in 10 kilometres east of Bursa. It is the only undeteriorated sample which had overcome many fire risks and which has 300-years old original wooden houses. In this announcement it is aimed to provide a chance for the new generations to know and live in a historical inheritance like Cumalıkızık, which has not been deteriorated, on the other hand which has been gained by the city. The most important study to be made on this issue is a project on fire-protection. The villagers who have faced many fire risks until now support related projects. For the village fire risk is too high on the physical aspect. Fire brigades are not able to enter the streets since they are too narrow. The electrical systems inside the wooden houses, heating and cooling systems are all great dangers for fire and the chimneys with the dust and dried construction material of many years are the reasons for disasters. As a result of these, the installation system to be selected would be specific and sample one. The system proposal beginning with obtaining water for the fire system, the position of main connections, the selection of hydrant type (considering that the village is on the snowy skirts of a mountain and it is becoming a place for tourists), and finally transportation to houses would bring the construction and installation system projects a different point of view. The system will be dealt both from architectural point related with conditions of comfort and constructional physics, and also from engineering point. On the other hand, the ways of protection from inner-home fires, warning and extinguishing systems will be handled in details and the results as well as the suggestions will be a system model for similar settlement areas.