Çeltik kavuzu malç uygulamalarının ardışık yağış koşulları altında yüzey akış ve toprak kaybı üzerine etkileri

Abstract

Dünya’da tarım topraklarının verimliliğinin azalmasına ve çevresel bozulmaya neden olan temel sorunlardan birisi suyun neden olduğu toprak erozyondur. Toprak erozyonunun önlenmesinde toprak yüzeyinin yönetim biçimi büyük önem taşımaktadır. Toprak yüzeyinin yönetiminde kullanılan kültürel uygulamalardan birisi malç uygulamasıdır. Bu çalışma, farklı dozlarda çeltik kavuzu malç uygulamalarının ardışık yağış koşulları altında yüzey akış ve toprak kaybı üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bursa Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezinde laboratuvar koşullarında gerçekleştirilen bu çalışmada kullanılan toprak örnekleri Nilüfer Çayı kıyısında bulunan ve ayçiçeği tarımı yapılan bir tarım arazisinin 0-25 cm derinliğinden alınmıştır. 30x45x15 cm boyutlarındaki erozyon parselleri içine yerleştirilen toprak örneklerinin üzerine 6 farklı dozda (0, 100, 200, 300, 400, 500 kg/da) çeltik kavuzu malcı uygulanmıştır. Yağış benzeticinin altında bulunan % 12 eğim verilmiş tabla üzerine yerleştirilen erozyon parsellerinin üzerine yağış benzetici yardımıyla 60 mm/h yağış yoğunluğunda üç ardışık yağış uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ardışık yağış uygulama sayısının artmasıyla orantılı olarak yüzey akış miktarının arttığı, ancak toprak kaybı bakımından aynı yönde bir eğilimin olmadığı belirlenmiştir. En yüksek yüzey akış ve toprak kaybı sırasıyla 3. ve 2. ardışık yağış uygulamalarında meydana gelmiştir. Ayrıca, uygulanan çeltik kavuzu malç dozlarının artmasıyla orantılı olarak genelde yüzey akış ve toprak kaybının azaldığı belirlenmiştir. Çeltik kavuzu malç dozları arasında yüzey akış ve toprak kaybını azaltmada en etkili uygulama 500 kg/da dozu olmuştur. Bu malç dozu, kontrol (0 kg/da) uygulamasına kıyasla yüzey akış ve toprak kaybını sırasıyla % 1,3 ve % 87,3 düzeyinde azaltmıştır.

Soil erosion caused by water is one of the main problems in the world that leads to reduced fertility of agricultural soils and environmental degradation. The management of soil surface is of great importance in controlling of soil erosion. One of the cultural practices used in the management of soil surface is mulch application. This study was conducted to determine the effects on runoff and soil loss of different doses of rice husk mulch applications under consecutive rainfall conditions. Soil samples used in this study were taken from 0-25 cm depth of an agricultural field located on near of the Nilüfer stream where was sunflower cultivated and analyses were carried out in laboratory conditions at the Agricultural Application and Research Center of Bursa Uludag University. 6 different doses (0, 100, 200, 300, 400, 500 kg/da) of rice husks were applied to the surface of soil samples that placed in erosion parcels in the size of 30x45x15 cm. Three consecutive rainfalls by rainfall simulator at a rainfall intensity of 60 mm/h were applied to the erosion parcels placed on the table with 12 % sloped under the rainfall simulator. According to the results, it was determined that the amount of runoff increased with increasing in the number of consecutive rainfall applications, but the soil loss did not increase with the increasing of consecutive rainfall. The most runoff and soil loss occurred in 3rd and 2nd applications of consecutive rainfall, respectively. In addition, it was determined that runoff and soil loss were generally decreased with increasing doses of rice husk mulch. The most effective dose of rice husk was 500 kg/da in reducing runoff and soil loss. Compared to control (0 kg/da) parcel, this dose of mulch reduced surface runoff and soil loss by 1,3 % and 87,3 %, respectively.