Akıllı kentlere ilişkin ISO 37120 standardı göstergelerinin çok değişkenli istatistiksel tekniklerle irdelenmesi

Abstract

ISO 37120:2014 Toplulukların Sürdürülebilir Kalkınması Şehir Hizmetleri ve Yaşam Kalitesi Göstergeleri Standardı, kentlerin konumundan ve büyüklüğünden bağımsız olarak, kent yönetimlerinin karar verme süreçlerine entegre edilebilen, küresel çapta uygulanabilir bir standarttır. Standart içerisinde; kentin temel karakteristiklerini gösteren profil göstergelerinin yanısıra, 17 anahtar performans göstergesi altında 100 adet alt gösterge yer almaktadır. Çalışmanın ilk amacı, söz konusu göstergelerden hareketle, ISO 37120 standardı göstergelerine ilişkin veri toplayan kentlerin etkin çalışıp çalışmadığını belirlemek ve söz konusu göstergeler arasındaki ilişkileri irdelemektir. Çalışmanın diğer amacı ise; kentlerin söz konusu standarda istatistiksel bir yaklaşımla; standardı, akıllı kent idealine ulaşmada bir araç olarak kullanabileceklerini göstermektir. Bu çalışmanın birinci bölümünde, ISO'nun standart geliştirme süreci, ISO37120 standardı ve sürdürülebilir kalkınma kavramı incelenmektedir. İkinci bölümde, ISO 37120 standardına istatistiksel bir yaklaşımla, akıllı kent idealine ulaşma yolları irdelenmektedir. Bu amaçla; kentlere ilişkin verilerin, büyük veri ve açık veri kavramları çerçevesinde ele alınmasıyla, elde edilecek kazanımlar ve bu konuda yapılan çalışmalar üzerinde durulmaktadır. Çalışmanın üçüncü bölümünde, çalışmanın amacına bağlı olarak, etkinlik ölçümü ve ilişki analizinde kullanılacak teknikler üzerinde durulmaktadır. Etkinlik ölçümü için veri zarflama analizi, ilişki analizi için ise kanonik korelasyon analizinin teorik yapısı ayrıntılarıyla irdelenmektedir. Çalışmanın son bölümünde ise, 17 anahtar performans göstergesi içerisinde yer alan "Enerji" "Çevre" "Sağlık" ve "Ulaşım" anahtar performans göstergesi başlıklarında, açık veri portalından elde edilen ISO 37120 göstergelerine ilişkin veriler kullanılarak, 29 adet kentin etkinlik skorları veri zarflama analizi ile belirlenmektedir. Bunun yanında, kanonik korelasyon analizi ile aynı anahtar performans göstergeleri altında yer alan, alt göstergeler arasında ilişki olup olmadığı ortaya konmaktadır.

ISO 37120: 2014 The Sustainable Development of Communities - Indicator for City Services and Quality of Life standard is a globally applicable standard that can be integrated into urban governance decision-making processes, regardless of city location and size. Within the standard; as well as profile indicators showing the basic characteristics of the city, there are 100 sub-indicators under 17 key performance indicators. The first aim of the work is to determine whether the cities collecting data on the indicators of ISO 37120 standard are actively working and, on the basis of such indicators, examine the relationship between the indicators. The other aim of the study is; with a statistical approach to the standard of cities; to show they can use the standard as a tool to reach the smart city ideal. In the first part of this work, ISO standard development process, ISO37120 standard and sustainable development concept are examined. In the second part, with a statistical approach to the ISO 37120 standard examines the ways of achieving smart city ideal. For this purpose; the data related to the cities are covered in the framework of big data and open data concepts, the benefits to be achieved and the studies done on this subject are emphasized. In the third part of the work, the techniques to be used in efficiency measurement and relationship analysis are discussed, depending on the purpose of the study. Data envelopment analysis for efficiency measurement and canonical correlation analysis for relationship analysis are examined in detail. In the last part of the study, 29 cities' efficiency scores are determined by data envelopment analysis using data on the ISO 37120 indicators obtained from the open data portal in the Energy, Environment, Health and Transportation key performance indicators in 17 key performance indicators. Besides, canonical correlation analysis reveals whether there is a relationship between subordinate indicators, which are under the same key performance indicators.