Kuantum teorisi’nin Sartre’ın varoluşçuluğu üzerinde etkileri

Abstract

Bu makalenin amacı, Kuantum teorisinin hangi felsefi yaklaşımı etkilediğini göstermeye çalışmaktır. Newton paradigmasının yerini, henüz tamamlanmamış bir paradigma olarak kabul edilen Kuantum teorisi almaya başlamıştır. Bu durum, sadece bilim adamlarının dünyayı algılayış biçimini değiştirmemiş aynı zamanda bu yeni paradigmanın egemen olduğu evrende yaşamaya başlayan herkesin dünyayı algılama biçimi de değişmiştir. Diğer bir ifadeyle, paradigma değişimi bilim alanıyla birlikte tüm diğer bilgi türlerini ve alanlarını da etkilemiştir. Paradigma değişiminden etkilenen alanlardan biri de felsefedir. 20. yüzyılda ortaya atılan Kuantum teorisiyle birlikte mekanik-determinist evren anlayışı sarsıntıya uğramıştır. Kuantum teorisinin evren anlayışında oluşturduğu köklü değişiklikler başta determinizm ve özgür irade olmak üzere pek çok sorunun yeni baştan ele alınmasını gerektirmiştir. Söz konusu sorunların ele alınıp yorumlanmasında, 20. yüzyılın en önemli felsefi düşünce akımlarından biri olan varoluşçuluğun -Sartre’ın varoluşçuluğu özelinde- temel tezlerinin kuantum mekaniğindeki temel varsayımlarla örtüştüğü görülmektedir.

The purpose of this article is to try to explain which philosophical approaches are affected by quantum theory. Quantum theory has started to take Newton’s paradigm place that is accepted as yet an uncompleted paradigm. This situation not only changed the scientists’ way of perceiving the universe but also changed everybody who has started to lives on the universe that has control over this paradigm. In other words, the change of paradigm affected on all the other types of knowledge and domains. One of the domains is affected on the change of paradigm with the domain is philosophy. The mechanical-determinist perceiving the universe traumatized associated with the quantum theory that was mooted in 20th century. Drastic changes created by quantum theory entailed to reconsider lots of issues especially determinism and free will. On handling and interpreting of the cases in point it is seen that one of the most important philosophical thought movement of 20th century, existentialism’s fundamental thesis –Sartre’s specific to existentialism- jibed with the fundamental assumptions on quantum mechanics. The interaction between science and philosophy from the acceptance of the inevitable movement, In this study, effects of the theory of Quantum on Sartre’s existentialist philosophy was to determine. This argument was laid to Sartre’s existentialism with Quantum theory similar aspects between the five items have been pointed out.