Dinsel deneyimin çeşitleri

Abstract

Pragmatizmin öncü filozoflarından biri olan William James’in Dinsel Deneyimin Çeşitleri: İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme başlıklı çalışmasının Türkçe tercümesi, Amerikalı filozofun düşünsel evriminin en önemli dönemeçlerinden birini keşfetmek isteyen okuyucular için iyi bir fırsat sunuyor. James, 1902 yılında yayımladığı bu çalışma ile bir yandan dinsel fenomenleri psikolojik ve felsefi bir perspektiften incelerken diğer yandan da, ele aldığı konuları somut, gerçek deneyimlere başvurarak anlamaya çalışmaktadır. İnsani bir olgu olarak dinsel deneyim sahasını anlamanın uygun yöntemi, James’e göre, teolojik olmaktan ziyade psikolojiktir. Metodolojik açıdan değerlendirildiğinde, James’in dinsel deneyimlere dair edindiği psikoloji temelli yaklaşım, dinsel incelemeler alanında önemli bir yenilik anlamına gelmektedir. Öte yandan, Dinsel Deneyimin Çeşitleri’ni önemli kılan bir diğer husus ise, James’in farklı alanlardan beslenerek geliştirmekte olduğu pragmatizmin bu eser ile yeni bir düşünsel açılım yaşamasıdır. Pragmatizmin ruhuna uygun olarak, James, sürekli olarak dinsel dünyanın bireysel yaşamlarımızdaki pragmatik karşılığını bulmaya çalışmaktadır.

The Turkish translation of William James’ The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature, provides a good opportunity for the readers who want to explore one of the most important turning points of the American philosopher's intellectual evolution. In this study, published originally in 1902, on the one hand James, seeks to analyze the world of religious phenomena from a psychological and a philosophical point of view, but on the other hand he pays each time a particular attention to bring his field of study into contact with concrete and real individual experiences. The appropriate method of understanding the field of religious experience as a human phenomenon, according to James, is psychological rather than theological. From a methodological point of view, James' psychology-based approach to religious experiences represents an originality in the religious studies. Furthermore, Varieties of Religious Experience is an important work in the sense that it represents a new philosophical opening for James with respect to his application of his pragmatic philosophy to a new area of research such as religious experiences.