Eski Orta - Asya Türk Devletlerinde aile hukuku

Abstract

Eski Orta – Asya Türk toplumlarında aile kurumuna büyük önem verildiği bilinmektedir. Aile, toplum yaşantısının temelini oluşturmuş ve aileye ilişkin kurallar da örf ve adetler biçiminde ortaya çıkmışlardır. Bazı hususlarda Aile Hukuku'nun Türklerin geleneksel dini Şamanizm'den etkilendiği de görülmektedir. Eski Orta – Asya Türk toplumları arasında Pederi Aile yapısı kabul edilmiş, bu yapı aile içindeki tüm bireyleri özgür ve birbirine eşit kılmıştır. Bu durum, özellikle kadın hakları bakımından önem taşımaktadır. Türklerin kadınlara verdiği değer çağdaşı pek çok ulusta asla görülmeyecek derecede yüksek seviyededir. Eski Türklerde aile yapısının başlangıcında nişanlanma kurumu görülmektedir. Ardından da evlenme ile oluşum tamamlanmaktadır. Evlilik kurumuna Türkler büyük önem vermişler ve evliliği çeşitli şartlara bağlamışlardır. Bunlar; yaş, kan hısımlığı, rıza, sosyal durum eşitliği ve kız tarafına ödenecek bir bedel olan kalın olarak saptanmıştır. Temelde monogamik evliliği kabul eden Türkler, kimi gerekçeler nedeniyle poligüniyi de yaşamlarına sokmuşlardır. Türkler arasında yaygın olarak uygulanan levirat, sororat ile birlikte ölüm nedeniyle evliliğin sona ermesinin doğal bir sonucu sayılmıştır. Ölümün yanı sıra boşanma yoluyla da evliliğin sona ereceği kabul edilmiştir. Türkler, Aile Hukuku kurallarını esas olarak kendi örf ve adetleriyle şekillendirerek o günün koşullarına göre oldukça gelişmiş, hatta bazı yönleriyle bugünkü hukuk sistemlerine yakın bir hukuk düzeni oluşturmuş sayılmaktadırlar.

It is very well known that, the institution of 'family' was considered important among the ancient Turkish states in the Middle Asia. 'Family', formed the basis of the social life and the rules in the Family Law appeared as customs and usages. In some subjects, Family Law was affected by Shamanism which was the traditional religion of Turks in the past. In the ancient Middle – Asian Turkish tribes, the fatherly family institution was seen and this structure made all the family members free and equal to each other. It was especially important from the point of view of women rights. In fact, the value to women by Turks was at a quite high degree that couldn't be seen in most of contemporary nations. In the ancient Turks, the institution of engagement was at the basis of the family structure and then marriage came to complete the formation. Marriage was very important among Turks and they determined some provisions about the marriage: There were 'age', 'blood relativeness', 'assent', 'social equality' and 'kalın' which was a value that had to be paid to the bride's family. Turks generally accepted the type of monogamy marriage but some problems made them to practise polygamy in some areas. This word reminds us 'levirat'. Levirat was a common marriage style among Turks and was a natural legal result of ending of marriage because of death. Beside death, another reason for ending of marriage was divorce. Turks generally formed the most part of their 'Family Law' rules by their customs and usages. Thus, a quite modern (according to the provisions of those ages) and even a very similar law system to ours ,which we have today, was constituted.