Hadis edebiyatında zevâidler

Abstract

Zevaid bir veya birkaç hadis kitabının, Müslümanlarca muteber kabul edilen bir veya birkaç hadis kaynağıyla muhteva açısından mukayese edilerek benzer hadislerinin çıkarılıp farklı hadislerinin yeni bir eserde ortaya konması neticesinde oluşan hadis kitaplarına verilen isimdir. Zevâidlerde, yapılan mukayese neticesinde zevâide esas olan eserler hem birleştirilmiş olur, hem de muteber hadis kaynaklarında zaten mevcut olan aynı yahut benzer rivâyetler ayıklanmış olur, aynı zamanda muteber hadis kaynaklarıyla paralel bir şekilde yeni bir tasnife tabi tutulur. Böylece araştırmacıların hadis kaynaklarındaki rivâyetlere ulaşmasını oldukça kolaylaştırır. Zevâidler bu özellikleri dolayısıyla, hadis edebiyatı içinde önemli bir yere sahiptir. Biz bu çalışmamızda bu edebiyat türünün mahiyeti, özellikleri, faydaları ve bu alanda hazırlanmış eserleri özetle tanıtmaya çalıştık.

Zawaid is a kind of hadith books that their authors compare some hadith books to Muslims’ valid hadith books from the standpoint of their contents, remove the same or similar hadiths, put forward the different ones, and produce a new book. In Zawaids, as a result of comparison the rudimentary books would be unified, their same or similar narratives which have already been in the Muslims’ valid hadith books would be removed, and also they would have a new classification which is parallel with the valid books. Thus, researchers can easily reach to the narratives in the hadith sources. Because of these pecularities Zawaids have an important place among the hadith sources. In this article we aim to introduce this kind of literature briefly; especially its character, pecularities, values, and the books which has been written in this field.