Kadınlar halk fırkasından Türk kadınlar birliğine kadın hareketi ve basına yansıması (1923-1935)

Abstract

Bu çalışmada Türk Kadın hakları mücadelesinin en önemli dönemi olan 1923-1935 yılları arasında gerçekleşen olaylar ve kazanımlar ve bu mücadelenin basına nasıl yansıdığı konu olarak incelenmiştir. Laiklik, ulus devlet inşası ve modernleşme süreci bağlamında kadınların kavuştuğu yeni sosyal ve siyasal hakların yanı sıra özellikle rejimin kadına atfettiği rol ele alınmıştır. Dünyada kadın haklarının dillendirilmesi, insan haklarının tartışılmaya başlandığı 1789’da Fransa’da imzalanan insan ve yurttaş hakları bildirgesiyle ivme kazanmış, yüzyıllar süren mücadeleler sonucu devletler anayasal düzenlemelerle ve imzaladıkları uluslararası sözleşmelerle bu hakları yasal hale getirmişlerdir. Türk kadınları da Osmanlı’dan beri kazanmak için uğraş verdiği haklarını Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde kurulan cumhuriyet rejimi ve reformları kapsamında birçok Batılı ülkeden daha önce elde etmişlerdir. 1924 anayasasında yer alan her Türk kanun önünde eşittir ibaresi ile kadınların seçme ve seçilme hakkına sahip olmaması bir çelişki nedeni olmuştur. Kadınlar bu anayasada yer alabilmek ve hak ettikleri özgürlükleri kazanabilmek için kararlı bir mücadele içine girmişlerdir. Bu amaç doğrultusunda kurdukları kadınlar halk fırkası hükümet tarafından reddedilince, Türk kadınlar birliği adı altında dernekleşerek mücadelelerini bu platformda devam ettirmişlerdir

This study examines the events of and the achievements throughout Turkish women’s rights movement between 1923 and 1935 –the most important period in the movement’s history-and how these were reflected in the media. In the context of secularism, nation-state building and modernization, it focuses on the social and political rights gained by women, as well as the role attributed to women by the regime. The ex of women’s rights in the world accelerated in 1789, when the Declaration of the Rights of Man and of the Citizen was signed in France, and states, through constitutional amendments and international conventions, gave legal status to these rights gained as a result of centuries-long struggles. Turkish women gained these rights, for which they fought for since the Ottomans, long before many Western country thanks to the new found Republican regime and the reform movement led under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk. The “All Turks are equal in the constitution” clause included in 1924 constitution conflicted with the fact that women did not have suffrage and the right to be elected. In order to be represented in this constitution and gain the long-deserved freedom women waged a determined struggle. For this purpose they first founded The Women’s People Party