Mâverdî ve İbn Teymiyye'nin devlet yönetim anlayışı (El-Ahkâmu's-Sultaniyye ve Es-Siyasetü'ş-Şer'iyye örneği)

Abstract

Mâverdî'nin el-Âhkâmu's-Sultaniyye ve İbn Teymiyye'nin es-Siyasetü'ş-Şeriyye eserlerinde müelliflerin devlet yönetim anlayışı üzerine ele aldığı konular karşılaştırmalı analiz metoduyla incelenmiştir. Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Girişte çalışmamızın amacı, konusu, çalışma sürecinde izlenen yöntem ve bu çalışmaya kaynaklık eden başlıca eserler ve diğer tüm yardımcı kaynaklar tanıtılmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde fıkıh literatüründe Ahkâm-ı Sultaniyye geleneğinin ortaya çıkışı ve geçmişten günümüze bu alanda telif edilmiş klasik ve modern çalışmalara örnekler verilmiştir. Mâverdî ve İbn Teymiyye'nin eserlerinin de bu gelenekteki yerlerinin önemi belirtilmeye çalışılmıştır. Eserleri kaleme aldıkları dönemin siyasi ve ictimaî durumu,müelliflerin hayatları ve telif ettikleri diğer eserler tanıtılmış özellikle söz konusu eserleri yazma amaçları yine bu bölümde ele alınmıştır. İkinci bölümde çalışmamızın ana konusu olan iki eserin ortak ve farklı konuları karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Karşılaştırma yapılırken konu çeşitliliği ve eser hacmi daha fazla olan Mâverdî' nin eseri temel alınmıştır. Konuların eser içindeki düzeni de onun ele aldığı biçimde verilmiş fakat bazı bölümler konu bütünlüğünü bozmamak adına İbn Teymiyye' nin tercih ettiği şekilde de başlıklandırılmıştır.

In this study, subjects in the Works of Mâverdî's el-Âhkamu's-Sultaniyye and Ibn Taymiyya's es-Siyasetü'ş-Şeriyye on the understanding of state governance were examined in comparative analysis method. In the introduction, the aim of our study, the subject, the method followed in the study process and the main works that are the source of this study and all other auxiliary resources were tried to be introduced. In the first chapter, the emergence of Ahkâm-ı Sultaniyye tradition in fiqh literature and examples of classical and modern works in this field from past to present are given. The importance of Mâverdî and İbn Teymiyye's works in this tradition was tried to be emphasized. The political and ictimical situation of the period in which the works were written, the lives of the authors and the other works they have copyrighted were introduced and the purposes of writing the works in question were also discussed in the chapter. In the second part, the common and different subjects of the two works, which are the main subjects of our study, are analyzed comparatively. The comparison was based on the work of Māverdî, whose subject matter diversity and volume of work were higher. The order of the subjects in the work is also given in the way he deals with, but some chapters are titled as preferred by Ibn Taymiyyah in order not to disturb the integrity of the subject.