Avrupa Birliği vize politikasının Türkiye'nin AB üyeliğine etkisi

Abstract

AB vize politikası 1957 tarihli Kişilerin Serbest Dolaşımına ilişkin Anlaşma çerçevesinde Avrupa Konseyi üyesi ülkeler arasında visesiz seyahatin gerçekleşmesi ile başlamıştır. AB vize politikasının gelişimi ise Schengen Anlaşması, vize taşıması gereken üçüncü ülke vatandaşlarına ilişkin Avrupa Konseyi'nin 539/2001 Sayılı Vize Tüzüğü ve Avrupa Konseyi'nin 1683/95 Sayılı Tek Tip Vize Tüzüğü ile olmuştur. AB vize politikası ortak bir vize (Schengen Vizesi) uygulaması ile de entegrasyon seviyesine ulaşmıştır. Avrupa Konseyi bünyesinde oluşan 1957 tarihli Kişilerin Serbest Dolaşımına ilişkin Anlaşmaya Türkiye de taraftı. Hem Türkiye hem de Avrupa Topluluğu üyesi ülkeler 1957 tarihli Kişilerin Serbest Dolaşımına ilişkin Avrupa Konseyi Anlaşmasına taraf olduğundan, söz konusu Anlaşma çerçevesinde vizesiz seyahat uygulaması her iki tarafın vatandaşları için de geçerliydi. Bu bağlamda, 1980 tarihine kadar Türkiye ve AB arasında kişilerin serbest dolaşımı bulunmaktaydı. Buna karşın AB üyesi ülkeler söz konusu Anlaşmayı Türkiye'ye yönelik askıya alarak Türk vatandaşlarına karşı vize uygulamaya başlamışlardır. Bu bağlamda çalışmada Türk vatandaşlarının vizesiz seyahate ilişkin ortaklık hukukundan kaynaklanan hakları ele alınmakta ve AB'nin Türk vatandaşlarına yönelik uygulamalarının ortaklık hukukuna aykırı olduğu savunulmaktadır. Bununla birlikte, çalımada vize konusu üzerinden Türkiye-AB ilişkileri ele alınarak AB'nin olumsuz tutumunun Türkiye'nin üyelik sürecine etkisi sorgulanmaktadır. Bu anlamda çalışmada, AB'nin olumsuz tutumuna karşı Türkiye'nin tercih edebileceği alternatif politika önerileri değerlendirilmektedir.

European Union's visa policy started with abolution of visa requirements between the member states of the Council of Europe within the framework of the Council of Europe Agreement on Free Movement of Persons in 1957. The development of the European Union's visa policy has been with Council Regulation (EC) No 1683/95 of laying down a uniform format for visas, Council Regulation (EC) No 539/2001 of listing the third countries whose nationals must be in possession of visas and Schengen Agreement. In addition to this, European Union's visa policy with a common visa (Schengen Visa) has reached the level of integration. Turkey also was bound to the Council of Europe Agreement in 1957 governing Free Movement of Persons between Member States of the Council of Europe. Because both Turkey and the member states of European Community were parties to the Council of Europe Agreement on Free Movement of Persons in 1957, visa free travel application within the framework the agreement was valid for nationals of each sides. In this context, there was free movement of persons between Turkey and the EU until 1980. However the member states of European Union suspended the application of the agreement with regard to nationals of Turkey. In this context, in the study are examined the rights of Turkish nationals arising from Additional Protocol providing rules on the implementation of the Ankara Agreement relating to visa-free travel and are argued that EU's practices against Turkish nationals are contrary to association law. In addition to this, in the study are examined EU and Turkey relations relating to visa issues and are questioned to effect on Turkey's EU accession negotiations of the EU's negative attitude. In the study are evaluated the alternative policy recommendations Turkey might prefer against the EU's negative attitude.