Türkiye'de Merkez Bankasının uyguladığı faiz politikaları ve ekonomiye etkileri

Abstract

Faiz kavramı, her dönem ekonomide önemli iktisadi faktörlerinden biri olmuştur. Faiz; birçok iktisatçı tarafından ele alınmış ve faizin iktisadi etkilerine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Merkez Bankası ekonomik göstergeler doğrultusunda alacağı kararlar ile faize müdahale etmekte ve dolaylı olarak diğer iktisadi unsurlara da müdahale ederek ekonomiyi yönlendirmektedir. Faize yönelik tercihler merkez bankasının para politikası kararları ile tayin edilmektedir. Alınan bu kararlar doğrultusunda yatırım tercihleri, tasarruf eğilimi, enflasyon haddi, milli gelir düzeyi, dış ticaret hacmi gibi ekonomik faktörler de değişiklik göstermektedir. Faiz; merkez bankaları için oldukça önemli bir para politikası aracı olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde 2001 krizinden sonra enflasyon hedeflemesine geçiş ile birlikte faiz temel politika aracı olarak kabul edilmiştir. Ekonomide yaşanacak iktisadi gelişmelerde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın alacağı faiz kararlarının doğrudan parasal faktörler üzerinde etkili olacağı görülmektedir. Bu çalışmada öncelikle faiz kavramı ve faiz çeşitleri incelenecektir. Daha sonra faize yönelik iktisat okullarının temel görüş ve varsayımları ele alınacaktır. Faizin ekonomide hangi iktisadi unsurlar tarafından etkilendiği incelenecek ve faizde meydana gelen değişimlerin ekonomik sonuçları kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır. Ülkemizde faiz oranlarının dönemsel gelişimi ele alınacak ve ekonomik etkileri değerlendirilecektir.

The concept of interest is became one of the most important factor on the economy. Interest is analysed by many economist and the effect of interest is evaluated in their analysis. Central Bank analyses economic situation and takes decisions to effect on interest, these decisions also effects on another economic factors indirectly in the economy. Interest decides are managed my monetary policy of central bank. Taken decides effect on investment, savings, inflation rate, national income level and foreign trade. Thanks to the impacts of interest its highly important monetary policy instrument for central bank. In Turkey, after 2001 crisis interest is became more significant monetary policy tool and it has been decided to use interest as the main tool of monerary policy. This decision makes interest more important about monetary policy management and effect the economy directly. In this study, first interest concept and types of interest will be examined then interest theories will be examined. Further; factors, which effect the interest, will be evaluated. Regarding to the interest rate changes economic results will be analysed. In the last chapter ecomic results of interest will be examined for Turkey.