Sosyobilimsel konuların öğretimine yönelik bir profesyonel gelişme çalışmasının fen bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konuların doğası ile ilgili inançlarına olan etkileri

Abstract

GDO'lu besinler ve nükleer santraller gibi sosyobilimsel konular (SBK) ülkelerin gündemini meşgul etmekte ve ülkeler bu konularda halkın adil kanıt değerlendirmesi yapılabilmesi için SBK'yı fen eğitimi müfredatlarına dahil etmektedir. Ancak bu tip yenilikler sınıf içinde istenen düzeyde karşılık bulmamakta ve fen öğretmenlerinin büyük bir kısmı sosyobilimsel konuları geleneksel öğretim yaptıkları diğer fen konuları gibi öğretmeye çalışmaktadır. Bu kapsamda öğretmenlerin sosyobilimsel konular hakkındaki inançları önemli hale gelen bir durumdur. Bu çalışmada 115K492 nolu 'Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Sosyobilimsel Konuların Öğretimi Konusunda Yetiştirilmesi: Bir Profesyonel Öğrenme Topluluğu Çalışması' adlı TÜBİTAK 1001 projesi kapsamında Fen Bilimleri öğretmenlerinin SBK öğretimi konusunda yetiştirilmesi amacıyla geliştirilen yüz-yüze eğitimin öğretmenlerin SBK ile ilgili inançlarına olan etkileri incelenmiştir. Bu amaçla Bursa ilinde proje deney okulu olan Vahide Aktuğ Ortaokulu'nda yüz-yüze eğitimi alan dokuz öğretmenden eğitim sonrasında sınırlı değişim gösteren iki öğretmen ve yüksek oranda değişim gösteren iki öğretmen olmak üzere dört öğretmen ile çalışma yürütülmüştür. Öğretmenlerle yüz-yüze eğitim öncesi ve sonrasında bilim, teknoloji ve toplum ilişkileri ile sosyobilimsel konuların doğasına yönelik soruların sorulduğu yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Görüşme verilerinin analizinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Çalışmanın bulgularına bakıldığında hem sınırlı hem de yüksek oranda değişim gösteren öğretmenlerde bilim, teknoloji ve toplum ilişkileri ile ilgili inançlarda istenen yönde bir gelişim gözlenirken SBK'nın doğasına (SBK'nın ortak özellikleri ve diğer fen konularına göre farkları) bakıldığında sınırlı değişim gösteren öğretmenler ile yüksek oranda değişim gösteren öğretmenlerde farklılıklar olduğu gözlenmiştir. SBK'nın doğasına yönelik inançlarda özellikle öğretmenlerin SBK'ya yönelik pozisyonlarını (kararlarını) belli eden inançlar ile epistemolojik inançlarının devreye girdiği tespit edilmiştir. Sınırlı değişim gösteren öğretmenlerin SBK'ya eğitim öncesinde iyi-kötü ya da doğru-yanlış şeklinde pozisyonlarını belli eden inançlarla yaklaştıkları ve bu inançların eğitim sonrasında da devam ettiği gözlenirken, yüksek değişim gösteren öğretmenlerde benzeri inançların eğitimin hedeflediği göreceli epistemolojik inançlara doğru gelişim gösterdiği gözlenmiştir. Ayrıca çalışmanın sonunda öğretmen eğitimine yönelik bazı eğitimsel öneriler yapılmıştır.

Genetically modified foods and nuclear plants are the socioscientific issues (SSI) occupying the agenda of the countries and the governments have incorporated these issues into science education curricula in order that the public could make fair evaluation of the evidence. However, such reforms could not be realized in the classrooms because most of the science teachers teach these topics as they teach other science topics. At this point, teachers' beliefs about the nature of SSI become an important parameter. In the present study, the impacts of a face-to-face teacher education carried out within the Project 'Teaching science teachers on how to teach SSI: A Professional learning community study (TUBITAK 1001, Project No: 115K492)'on science teachers' beliefs about nature of SSI have been investigated. Two teachers experienced limited belief change and two teachers experienced high-level of change among nine teachers who are exposed to this face-to-face teacher education in the Project school 'Vahide Aktug Middle School' have constituted the sample of the present study. The semi-structured interviews in which the questions about the relationships between science, technology and society as well as the nature of SSI have been asked have been conducted. In the data analysis, the content analysis have been used. Looking at the results of the present study, there are intended changes regarding the relationships between science, technology and society in both the teachers experienced limited change and those experienced high level of change, whereas there are differences between these groups in terms of the beliefs about the nature of SSI. . It has been observed that the beliefs about the teachers' positions on respective SSI and their epistemological beliefs come into play within the corpus of the beliefs about the nature of SSI. The teachers experienced limited change have apporached SSI by the beliefs such as good-bad or true-false before face-to-face teacher education and such beliefs have not changed after the education. On the other hand, those experienced high-level of change developed their dualistic beliefs (good-bad or true-false) through relativistic epistemologies. In addition, in the light of these results, the suggestions on teacher education have been made at the end of the study.