Debriyaj sisteminin dinamik analizi

Abstract

Otomotiv sektörü talepler ve ihtiyaçlar karşısında her geçen gün hızla gelişen, değişen ve yenilenen bir sektördür. Bu taleplerden en çok öne çıkanlar konfor, performans ve yakıt verimliliğidir. Motordan gelen hareketi ve gücü vites kutusuna aktarmasından dolayı debriyaj otomobiller için önemi yüksek kritik bir organdır. Debriyajın karakteristikleri konfor, performans ve yakıt tüketimine doğrudan etkide bulunur. Bu çalışmada, otomobillerde kullanılan bir debriyaj sisteminin kavrama esnasındaki geçici dinamik davranışları incelenmektedir. Mekanik kavrama olan debriyajın, hareket ve güç iletim dinamiğini anlamak üzere önce basit matematiksel model ele alınmıştır. Bu modelde, debriyaj tek bir parça gibi kabul edilip motor ile teker arası moment hız geçişi ve enerji kaybı incelenmiştir. Sonra ise debriyaj içindeki elemanları da kapsayan bir model oluşturulmuştur. Bu matematiksel model volan, kavrama diski, göbek ve yük olmak üzere dört kısımdan oluşmaktadır. Bu kısımlarda hareket ve güç aktarımı sürtünme, sıkışma, burulma gibi mekaniklerle gerçekleşir ve sürtünme katsayısı, burulma rijitliği gibi elemanların karakteristikleri kavramaya etki eder. Ayrıca volan ataleti, kavrama diski ataleti gibi tasarım parametreleri de kavrama dinamiklerini değiştirir. Oluşturulan matematik model ile çeşitli karakteristiklerin ve tasarım parametrelerin kavrama sürelerine, hızlarına ve titreşimlerine etkileri nümerik olarak Matlab'ta incelenmektedir.

Automotive is a sector which is continuously improving, changing and renewing according to customer demands and needs. The demands of top priority are generally comfort, performance and fuel efficiency. The clutch is one of the most important and critical member of cars because of transmitting motion and power to gear box. Characteristics of clutch directly effects comfort, performance and fuel efficiency. In this study, transient dynamic behaviour of clutch systems which is used in automotive, has been examined during the engagement phase. To understand clutch dynamics of transmitting power and motion, first of all basic mathematical model has been used. In this section the clutch is accepted as a one part and power transmission between engine and tires has studied with energy losses. Then the model which contains clutch parts will be developed. In this mathematical model consist of four parts which are flywheel, friction plate, hub and load. These parts transmit power and motion by friction torsion and compression. Therefore characteristic of these parts as friction coefficient, torsional rigidity has influence on engagement. Also design parameters as a flywheel inertia, friction plate inertia effects engagement dynamics. The designs and characteristics parameters which effects engagement times, vibrations and speeds will be investigated on Matlab as a numerical by mathematical model which has been developed.