Türkiye Türkçesinde fiilimsiler üzerine ileri uygulamalar

Abstract

Türkçeye anlatım gücü ve kıvraklığı kazandıran, anlatılanları kısa yoldan aktarmayı sağlayarak gereksiz tekrarları önleyen, aktarılmak istenen düşüncenin iletilmesinde kolaylık sağlayan ve sözdizimsel olarak tümceleri akıcı, kolay biçimde birbirine bağlayan fiilimsiler kullanım yoğunluğu açısından Türkçede önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye Türkçesinde farklı dilbilgisi terimleriyle karşılansa da genelde tüm araştırmacıların üzerinde uzlaştıkları isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil olarak kavramlaştırılan fiilimsi/eylemsi kategorisinde yer alan dilbilgisel yapılar, derlem dilbilim ilke ve yöntemleriyle oluşturulmuş 35 milyon (+/-) sözcükbirim içeren bir derlemden biçimsel ve işlevsel nitelikleri ile diğer dilbilgisel görünümleri açısından bütüncül olarak araştırma konusu yapılmıştır. Çalışmanın amacını, fiilimsilerin morfolojik yapılarını, bu morfolojik yapılardan kaynağını alan işlevlerini, fiilimsilerin ana dili ve yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde önceliklerini, tabakalara (metin türleri vb.) göre dağılımlarını, dizgesel etiketlerini ve eşdizimliliğe bağlı kalıp ifadelerde kullanımlarını ortaya koyan bir derlem altyapısını tanıtmak olarak özetleyebiliriz.

Verbal is an important concept in Turkish with its usage frequency in that it gives power for expressions; provides a short way to transmit messages; prevents unnecessary repetitions and connects the sentences in fluent ways. The aim of the study is to search the verbal which has been named with different grammatical names and which have been put into categories as gerund, participles, and verbal adverbs via the corpus. The corpus (including approximately 35 million entries) has been built up in line with the principles of corpus linguistics. The verbal will be examined according to syntactic and functional qualities. On this aspect, via a corpus infrastructure, the aim of the study can be summarized as to demonstrate and identify the morphological structures of verbal; the specific uses of this morphological structures; the importance of verbal in teaching Turkish as both native and foreign language; the distributions of them into strata (different text types etc.); their systematic labels and their use in idioms/patterns.