Öznel iyi oluşu arttırma programının, zararlı alışkanlıkları olan ergenlerin öznel ve psikolojik iyi oluş düzeyleri üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Öznel İyi Oluşu Arttırma Programının, zararlı alışkanlıkları olan ergenlerin öznel ve psikolojik iyi oluş düzeylerine etkisini incelemektir. Araştırma Adana'nın Çukurova İlçesi'nde İsmail Safa Özler Anadolu Lisesi'nde güz yarıyılında öğrenim görmekte olan 24 öğrenciyle yürütülmüştür. Araştırma deseni olarak kontrol gruplu ve öntest-sontestli deneysel desen, veri toplama araçları olarak da Kişisel Bilgi Formu, Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği ve Ergenler İçin Beş Boyutlu İyi Oluş Modeli (EPOCH) Ölçeği kullanılmıştır. Deney süreci başlamadan önce toplam 201 öğrenciden veli onamı alınmış, 44 öğrencinin araştırmaya katılım ölçütlerini karşıladığı görülmüştür. Bu ölçütler katılımcıların; Adana İsmail Sefa Özler Anadolu Lisesi'nin 10 veya 11. sınıflarında öğrenim görüyor olması, son bir yıldır alkol ve sigara maddelerinden en az birini ayda 1-3 kez veya daha sık kullanması, araştırmaya katılmak istemesi ve araştırmaya katılmalarını velilerinin onaylaması olarak sıralanmıştır. Bu şartları sağlayan 44 öğrenciye Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği ve EPOCH Ölçeği uygulanmış, ardından tesadüfi atama yoluyla seçilen 24 öğrenci, deney ve kontrol gruplarına seçkisiz olarak atanmıştır. Deney grubunda yer alan öğrenciler, araştırmacının tasarlamış olduğu, 10 oturumdan oluşan Öznel İyi Oluşu Arttırma Programına alınmıştır. Kontrol grubuna ise herhangi bir işlem yapılmamıştır. Ölçek uygulamalarının her biri için güvenirlik düzeyini ölçmek adına Cronbach Alpha testi yapılırken, grupların öntest ve sontest puanlarının karşılaştırılması için Mann Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Katılımcıların sigara ve alkol kullanımlarının deney öncesi ve sonrası karşılaştırmaları için ise frekans tabloları oluşturulmuştur. Yapılan analizler sonucunda deney grubunun hem öznel iyi oluş hem de psikolojik iyi oluş için öntest ve sontest puanlarının sontest lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Diğer yandan deney ve kontrol grubunun sontest puanları incelendiğinde, hem psikolojik iyi oluş hem de öznel iyi oluş bakımından puanların deney grubu lehine anlamlı ölçüde farklı olduğu görülmüştür. Katılımcıların sigara ve alkol kullanma sıklıklarında farklılıklar olsa da istatistiksel olarak test edilememiş, frekans tabloları verilmiştir. Elde edilen bulgular, ilgili alanyazın temel alınarak yorumlanmış, tartışılmış ve ilerleyen araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.

The aim of this study is to investigate the effectiveness of subjective well-being increasing program on subjective and psychological well-being of adolescents having harmful habits. The research was carried out with 24 students who study at Ismail Safa Ozler Anatolian High School in Fall Semester, Çukurova, Adana. In this study which is used experimental design, Personal Information Form, Adolescent Subjective Well-Being Scale and EPOCH Scale was used to collect data. Before applying the subjective well-being increasing program, parent permission forms were taken from 201 students. Then, 44 students were approved for this research and scales were applied to these 44 students. After that, 24 of these subjects were assigned to experimental and control groups randomly. Experimental group received the subjective well-being increasing program which included 10 sessions and was designed by researcher. In spite of this, control group received no intervention. On the purpose of examining of relability of each measurements, Cronbach Alpha Test was used while Mann Whitney U and Wilcoxon Signed Rank Test was used to analyze pre-testes and post-testes of groups. Frequency tables were prepared to compare the frequency of smoking and alcohol use of the participants before and after the experiment. Results indicate that, a significant difference was found between pre-test and post-test both subjective well-being scores and psychological well-being scores of experimental group in favor of post-test scores. On the other hand, when just post-test scores were compared between experimental and control group, a significant difference existed on both subjective well-being and psychological well-being scores in favor of experimental group was seen. Although there were differences in the frequency of smoking and alcohol using of participants before and after experiment, statistically significant results were not found. Finally, the results obtained were discussed and interpreted according to background of research. Besides, suggestions were offered to future researches.