Türkiye'de Cumhuriyet sonrası mimarlığı konut üzerinden okumak: Kayseri Sahabiye örneği

Abstract

Küreselleşen dünyanın etkisi ile kentlerin mekânsal dönüşümü hız kazanmış ve bu hızlı dönüşümün içerisinde kentlerin geçmişi, bugünü ve geleceği arasındaki sürekliliği okumak zorlaşmış durumdadır. Özellikle günümüzde bu kentsel süreklilik, kentsel dönüşüm projelerinin etkisi altındadır. Kayseri Sahabiye Mahallesi kentsel dönüşüm projesi söylemiyle yakın zamanda gündeme gelmiştir. Sahabiye Mahallesi Kayseri iç kalesinin kuzeyinde kent merkezinde bulunmaktadır. İsmini tarihi Sahabiye Medresesi'nden alan bölge, Cumhuriyet'in modernleşme projesinin etkisinde, Kayseri kenti için ilk modernist konut örneklerini barındırdığı gibi Türkiye'de konut politikalarının etkisiyle her dönem sürekli bir dönüşüm ve yeniden var olma içerisindedir. Geçmiş ile gelecek arasında bir palimpsest olarak okunabilen Sahabiye örneği, Cumhuriyet 100. yılına yaklaşırken, Türkiye'de kent, mimarlık ve konutu anlama açısından önemli bir çalışma olacaktır. Giriş bölümde; çalışmanın çıkış noktası olan Sahabiye Kentsel Dönüşüm Projesi, Sahabiye ile ilgili çalışmalar üzerinden konunun ne açıdan ele alındığı ve kapsamı açıklanmıştır. İkinci bölümde, kuramsal temeli oluşturan modernizm ve modernleşme kavramlarının gelişimi, süreç içerisinde mimarlık, kent ve konuta olan yansımaları ele alınmıştır. Üçüncü bölümü, çalışmanın materyali olan Kayseri Sahabiye Mahallesi'nin kentsel gelişimi ve analiz yöntemi oluşturmaktadır. Dördüncü bölüm olan bulgular kısmında ise Sahabiye Mahallesi'nde Cumhuriyet sonrası konut dokusunun gelişimi, 1930-1950,1950-1980,1980-2000 ve 2000 Sonrası olarak dört ayrı dönem aralığında incelenmiş ve ana arterler üzerinde bir envanter çalışması yapılarak konut dokusunun karakteristik özellikleri ortaya konulmuştur.

With the impact of globalization, the spatial transformation of cities has gained momentum and it becomes difficult to read the continuity between the past, the present and the future of the cities. In Kayseri, Sahabiye Neighborhood that is located within the city centre, is on the agenda with an urban regeneration project in recent years. The area, takes its name from historic Sahabiye Madrasah, is one of the first Modernist housing examples of the Republican ideology. With the influence of housing policies in Turkey, the neighborhood is in a process of continuous transformation and re-existence. While 100th anniversary of Republic of Turkey is on our way, analyzing Sahabiye Neighborhood (which can be read as a palimpsest between the past and the future) is going to be a very important study to understand city, architecture and housing. In the introduction section; the starting point of the study, its importance, purpose, scope and the sources are examined. In the second part, the development of the concepts of modernism and modernization which forms the theoretical basis and their reflections on architecture, city and housing in the process are discussed. In the third part, the analysis method and the urban development in Kayseri Sahabiye Neighborhood are outlined. In the findings section, the development of the housing fabric in Sahabiye Neighborhood during the post-Republican period is examined in four different periods as 1930-1950,1950-1980,1980-2000 and the period after 2000. An inventory study is conducted on the main arteries and the characteristics of the housing fabric are identified.