Öğretmen adaylarının psikolojik sağlamlık, duygusal zekâ özellikleri ve kariyer geleceği algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada kariyer geleceği algısı ile psikolojik sağlamlık düzeyi ve duygusal zekâ özellikleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde 2015-2016 Eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 644 öğretmen adayı oluşturmuştur. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Türk kültürüne uyarlaması Doğan (2015) tarafından yapılmış olan Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ), Türk kültürüne uyarlaması Deniz, Işık ve Özer (2013) tarafından yapılmış olan Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği Kısa-Formu (DZÖÖ-KF) ve Türk kültürüne uyarlaması Kalafat (2012) tarafından yapılmış olan Kariyer Geleceği Algısı (KARGEL) kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde kariyer geleceği algılarının çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenebilmesi için Kruskal Wallis-H testi, farklılığın kaynağının belirlenebilmesi için Mann Whitney-U testi ve kariyer geleceği algısının toplam ve alt boyutlarının duygusal zekâ özelliği ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman Brown Sıra Farkları Korelasyonu kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının kariyer iyimserliğinin (Kİ) ve iş piyasasına ilişkin algılanan bilgilerinin (AB) cinsiyet bakımından kadınların lehine farklılaştığı tespit edilmiştir. Bölümlere göre farklılaşma olup olmadığına bakıldığında, AB'de farklılaşma görüldüğü, Özel Eğitim Bölümünün diğer bölümlerden farklılaştığı, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümünün ise Yabancı Diller Bölümünden farklılaştığı bulunmuştur. Bununla birlikte çift ana dal/yan dal yapma, daha önce üniversiteye gidip gitmeme, okunan bölümün üniversiteye giriş sınavındaki tercih sırası, okunan bölüm memnuniyeti, bölüm tercih ederken ön planda tutulan kriter, üniversite hayatını aile ile birlikte geçirip geçirmeme ve gelir kaynağı değişkenine göre de KARGEL ve alt boyutlarında bazı farklılaşmalar mevcuttur. Kariyer geleceği algısı ve alt boyutlarının sınıf düzeyi, yaşamın çoğunun geçtiği yerleşim birimi, sosyo-ekonomik düzey ve anne-babanın eğitim durumu değişkenlerine göre farklılaşmadığı ortaya konulmuştur. Ayrıca kariyer geleceği algısı ile duygusal zekâ özelliği arasında pozitif yönde anlamlı, kariyer geleceği algısı ile psikolojik sağlamlık düzeyi arasında görece daha zayıf anlamlı ve pozitif yönde ilişki saptanmıştır.

In this study, the relationship between career future perceptions, emotional intelligence traits and the degree of resilience was investigated. The sample group of investigation was consisted of 644 pre-service teachers that received education in Faculty of Education, in Uludag University during 2015-2016 academic year. Data collection tools were personal information form, 'Career Future Inventory' developed by Rottinghaus, Day and Borgen (2005) and adapted to turkish culture by Kalafat (2012), 'Trait Emotional Intelligence Questionnaire–Short Form' developed by Petrides and Furnham (2003) and adapted to turkish culture by Deniz, Özer and Işık (2013) and 'The Brief Resilience Scale' developed by Smith and others (2008) and adapted to turkish culture by Doğan (2015). Kruskal Wallis H Test, Mann Whitney U Test and Spearman's Rank-Order Correlation were used to analyse the data. Findings point out there are no significant differentiation of career future perception points in gender, educational departments, class level, order of choice in university entrance examination, accomodation units, source of income, socio-economic development and educational background of parents. Conversely, findings of the study reveal that significant differences in career future perception points of pre-service teachers in double major undergraduate program, university experience (had a bachelor degree, quited a programme before etc.), satisfaction of department, selection criteria of department and get a college education along with own family. In addition results indicated poor to strong relations between career future perception, emotional intelligence traits and resilience. Results were discussed in consideration of literature and suggestions were made.