Celvetiyye'de mûsikî

Abstract

Türk Mûsikîsi'nin gelişimi, öğretimi ve yayılmasında tekkeler ve tarikatler önemli katkılarda bulunmuştur. Zira Osmanlı Devleti zamanında mûsikî tarihimizin şaheserleri olarak gösterilen eserler tekke mensuplarınca bestelenmiştir. Anadolu topraklarında kurulan Mevlevîlik vasıtasıyla Kuzey Afrika toprağı olan Mısır'dan Balkanlar'a Türk Mûsikîsi Tekkeler vasıtasıyla tanınmıştır. Öte yandan dönemin güzel sanatlar fakülteleri olarak kabul edilen tekkeler sanat erbabının ve sanata ilgi duyan bireylerin bir araya gelerek kendilerini geliştirdiği mekanlar olarak Türk İslam Sanatı Tarihinde önemli sanatkarların yetişmesine vesile olmuştur. İstanbul'un fethedilmesi gerek dünya tarihi açısından gerekse Türk İslam Sanatları'nın Tarihi açısından yeni bir dönemin başlangıcı, yeni bir çağın başlangıcı olmuştur. Osmanlı Devleti tarafından devlet politikası olarak izlenen İstanbul'un bir kültür ve sanat merkezi haline getirilmesi etrafında yapılan faaliyetler sonuç vererek mûsikîde, mimaride olgun ve yetkin eserler ortaya çıkmıştır. Celvetiyye Tarikatı da İstanbul'un kültür ve sanat merkezi haline geldiği ve mûsikî tarihimiz açısından sanatsal değeri yüksek eserlerin verilmeye başlandığı bir ortamda İstanbul merkezli olarak kurulmuştur. Söz konusu tezimizde Anadolu ve Balkanlarda faaliyet göstermiş, büyük bir din adamı ve mutasavvıf olmasının yanında aynı zamanda ciddî bir mûsikî birikimine de sahip olan Azîz Mahmûd Hüdâyî tarafından kurulan ve mûsikî tarihimiz açısından birçok maruf mûsikîşinasın mensubu olduğu Celvetiyye'de mûsikîyi, zikir ve âyini, incelemeye çalışarak, celvetî mûsikişînaslar ve eserleri hakkında ulaştığımız bilgilere çalışmamızda yer vermeye çalıştık.

Islamic Dervish Lodges and Islamic Sects made significant contributions to the progress, teaching and evolvement for Turkish Music. Therefore, during the Ottoman Empire's time, those indicated works which were shown as masterpieces of our music history were composed by members of the Islamic Dervishes.Via the Mevleyiyeh Sect was constituted in Anatolian territories and the Turkish Music was well-known through Islamic Dervish Lodges and this music was introduced from Egypt, one of the territory of Northern Africa, till Balkan peninsula.On the other hand, the Islamic Monasteries, which are regarded as Faculty of Fine arts of the era, they brought forth to attain significant craftsman in History of Turkish Islamic Art where places those individuals was interested to art and after all they come together to improve themselves. The Conquest of Constantinople in terms of World History and the History of Turkish Islamic Arts was the inception of a new era and it has ushered a new age. The activities around the conversion give results in the city of Istanbul made a cultural and artistic center tracked as government policy by Ottoman Empire came to existence with competent works in music and advanced architecture. The Sect of Celvetiyye was established in Istanbul which the city had became a center of culture and art center where the works with high artistic value were given in terms of our musical history. On the other hand, we have tried to give informations about many members of well-known music lovers in Celvetiyye Islamic Sect and dhikr, religious ceremony, music masterpieces which we have researched their works in our study.