Seyyit Ahmet Sıdkı b. Ali el-Bursevi'nin Zeriatu'l-İmtihan adlı kitabının Tasavvurat kısmının tercümesi ve değerlendirilmesi

Abstract

Aristoles (m.ö 384-322) tarafından antik yunanda sistemli bir bilim haline getirilmiş olan mantık; bir bilim olarak ele alınmasından çok, diğer bilimlere bir araç/alet olarak kabul görmüştür. Bu özelliği sebebiyle islam dünyasında da –her ne kadar tanışma ve kabul süreci sıkıntılı olsa da- mantık ilmine değer verilmiş ve medreselerde öğretimi yapılmıştır. Mantığı sistemli ve anlaşılır biçimde kavratmak sebebiyle birçok eser yazılmıştır. Bunların arasında İslam dünyasında ve medreselerde en çok değer gören ve üzerine bir çok haşiyeler yazılan ve çalışmalar yapılan şüphesiz ki, Ebherî (öl. 663 h.)'nin İsaguci adlı eseridir. Bu bağlamda, bu tezde Osmanlının son dönemlerinde medrese hocalığı yapmış ve özellikle nazari ilimlerde ihtisas sahibi olup, bir çok kitap yazmış olan Bursalı Ahmet Sıdkı B. Ali' nin, Ebherî'nin İsaguci adlı eserine şerh olarak yazdığı, Zeriatü'l-İmtihan adlı eserinin tasavvurat kısmı, bu konuda yazılmış ve tüm İslam dünyası tarafından kabul görmüş olan diğer şerh ve haşiyelerden ve bunlar üzerine yapılan çalışmalardan da faydalanarak, tercüme ve değerlendirmesi yapılmıştır.

Logic, which was made by Aristotle into a systematic science in Ancient Greece; rather than being considered as a science, it was accepted as a tool to other sciences. Because of this feature, although the process of acquaintance and acceptance was troubled, in the Islamic World the science of logic was valued and taught in madrasahs. Many works have been written due to systematic and comprehensible understanding of logic. Among them, it is undoubtedly the work of Ebheri called Isaguci, which is most valued in the Islamic world and madrasahs and has many inscriptions written on it. In this context, in this thesis, the approval part of Zeriatu'l-İmtihan -written as a commentary to Ebheri's İsaguci by Ahmet Sıdkı ibn-i Ali from Bursa, who was a professor of madrasah in the last period of the Ottomans and specialized in nazari sciences and wrote many books - was translated and evaluated by making use of other commentaries and inscriptions and the studies written on this subject and accepted by the whole Islamic World.