İbn Haldûn'a göre Emevîler'de veraset sisteminin etkileri ve sonuçları: Tarih felsefesi bakımından bir inceleme

Abstract

Bu çalışma konusu "İbn Haldûn'a Göre Emevîler'de Veraset Sisteminin Etkileri ve Sonuçları: Tarih Felsefesi Bakımından Bir İnceleme" olduğu için bu dönemle ilgili sadece İbn Haldun'un Emevîler'de Veraset Sistemi konusundaki düşünce ve değerlendirmeleri araştırılmıştır. Veraset sisteminin İslâm Devleti'nde ortaya çıkmasından günümüze kadar tarihçiler ve İslâm âlimleri tarafından bu konu çok önemsenmiştir. Veraset sistemi nasıl Müslümanları değişik gruplara ayırdıysa, aynı şekilde tarihçileri ve İslam âlimlerini de iki guruba ayırmıştır. Bazıları Emevî ailesinin hükümdarlık şeklini eleştirmiş, bazıları ise niteliklerini övmüştür. Ünlü İslam filozoflarından biri olan İbn Haldun Mukaddime ve el-'İber eserinin bir bölümünü hilâfet, halifelik şartları ve hilâfet sisteminin şuradan verasete dönüşmesi konularına ayırmıştır. Çoğu İslam âlim ve tarihçilerinin tersine İbn Haldun, Muaviye'yi ve veraset sisteminin ortaya çıkışını desteklemiştir. Ona göre; Emevî ailesi arasında var olan güçlü asabiyetten dolayı veraset sistemi ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada İbn Haldun'un görüşlerinin tersine, daha fazla Emevî halifelerini ve veraset sistemini eleştiren kaynaklar araştırılmış ve karşılaştırma yapılmaya çalışılmıştır.

Since the subject of this study is "The Effects and Consequences of the succession System in the Umayyads as According to Ibn Khaldûn: A Study in Terms of Philosophy of History", therefore only the thoughts and evaluations of Ibn Khaldun about the succession System in Umayyads have been investigated. Just as the succession system divided Muslims into different groups, it also divided historians and Islamic scholars into two groups. Some criticized the Umayyad family's sovereignty and others praised qualitatively. Ibn Haldun, who is one of the famous Islamic philosophers, prepared a part of Muḳaddime and al-Iberian for caliphate, caliphate conditions and transformation of the caliphate system from shura to succession. Unlike most Islamic scholars and historians, Ibn Khaldun supported Muâviye and the emergence of the succession system. According to him, Succession system has emerged due to the strong nervousness among the Umayyad family. In this study, contrary to the views of Ibn Khaldun, an attempt is made to compare and investigate the sources that criticizing more Umayyad caliphs and succession system.