Yalakdere (Yalova) bentik makroomurgasızlarının biyolojik su kalitesinin değerlendirilmesinde kullanılması

Abstract

Bu çalışmada Yalova ili sınırlarında bulunan Yalakdere'nin bentik makroomurgasızları kullanılarak su kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma alanı olan Yalakdere eski yıllarda Hersek Lagünü'nü beslemekteyken daha sonra tektonik etkenlerle batıya yönelmiştir. Hersek lagününe Yalakdere'den bir kanal vasıtası ile su taşınması planlandığından Yalakdere'nin su kalitesinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Bentik makroomurgasız örnekleri, Nisan 2013- Mart 2014 tarihleri arasında aylık olarak dört istasyondan alınmıştır. Ayrıca on sekiz çevresel değişken ise akarsuyun fiziksel ve kimyasal yapısını tespit etmek için ölçülmüştür. PCA analizi sonuçları on sekiz çevresel değişkenden ilk eksende CO3 ve pH'ın, ikinci eksende ise AKM, Sıcaklık, EC, TOM ve NO3-N'un akarsuyu temsil ettiğini göstermektedir. Bu çalışmada bentik omurgasızlar 59 takson ile temsil edilmiştir. CCA analizi sonuçları bentik omurgasız komunite yapısını etkileyen en önemli çevresel değişkenlerin Sıcaklık, EC, NO3-N ve DO olduğunu göstermektedir. Çalışmada aynı zamanda bentik omurgasızlara dayanarak hesaplanan altı ana metrik grubunda toplam kırk bir metrik değerlendirilmiştir. Test edilen metriklerin büyük kısmının bentik omurgasız komunite yapısını temsil ettiği ancak on dört metriğin ölçülen fiziksel ve kimyasal analizlerle anlamlılık gösterdiği tespit edilmiştir. Akarsuda çevresel değişkenler ile en önemli anlamlılığı sırasıyla GOLD, % EPT ve % EPH metrikleri göstermiştir. Anlamlı çıkan metrikler ve çevresel değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için ise RDA analizi uygulanmış ve bu metriklerin EC, Sıcaklık, DO, AKM, Ca ve PO4-P ile anlamlılık gösterdiği tespit edilmiştir. Kullanılan metriklerce belirlenen su kalite değerlerinin yazın görülen kuraklık sonrası düştüğü tespit edilmiştir. Bentik makroomurgasız komunitelerinin azalması ve toleransı düşük taksonların ortadan kalkmasının geçici kuraklıktan kaynaklandığı görülmüştür. Akarsu yatağında tekrar su görülmesi ve akışın normale geçmesiyle su kalite sınıflarında artış görülmüştür. Çalışma sonunda bentik omurgasızlara dayanarak hesaplanan metriklerin Yalakdere'nin biyolojik su kalitesinin belirlenmesinde kullanılmasının uygun olduğu ve bentik omurgasız komunite yapısının su kalitesi belirlenmesinde iyi bir indikatör olduğu görüşüne varılmıştır.

This study is aimed to determine the water quality of Yalakdere in Yalova province, using its own benthic macroinvertebrates. The site of the study, Yalakdere was formerly supplying Hersek Lagoon, but then was oriented to west as a result of tectonic effects. Since transfering freshwater from Yalakdere to Hersek Lagoon with a canal system is planned, it is crucial to determine the water quality of Yalakdere. Samples of benthic macroinvertebrates collected monthly from 4 different sites between April 2013 and March 2014. Additionally, 18 environmental variables were measured to determine physical and chemical structure of the stream. The results of the PCA analysis represent CO3 and pH on the first axis and AKM, temperature, EC, TOM, NO3-N on the second axis. Benthic invertebrates in this study are represented by 57 taxa. The results of the CCA analysis demonstrate that temperature, EC, NO3-N and DO are the most important environmental variables affecting the structure of benthic invertebrate communities. 41 metrics in 6 main metric groups which calculated on the basis of benthic invertebrates were also evaluated in the study. It was revealed that most of the tested metrics represent benthic invertebrate community structure however 14 metrics displayed significance following physical and chemical analyses. The metrics which showed most significance with environmental variables were GOLD, %EPT and %EPH respectively. RDA anlysis was applied to determine the relationship between significant metrics and environmental variables which resulted in significance of these metrics with EC, temperature, DO, AKM, Ca and PO4-P. Water quality class was determined to decrease after the summer drought. Temporary meteorological drought was observed to be the reason for the reduction in the number of benthic macroinvertebrate communities and the disappearance of the low-toleranced taxa. Restoration of the riverbed and regained normal water flow lead to increase in water quality class. It is concluded that these metrics depending on benthic invertebrates are appropriate for determination of biological water quality of Yalakdere and the community structure of benthic invertebrates might also be a good indicator to determine water quality.