Sofyalı Bâlî Efendi'nin tasavvufî düşünce bakımından önem arzeden bazı âyetlerle ilgili yorumları

Abstract

Bu makale, Sofyalı Bâlî Efendi’nin Tahkîkâtü Bâlî (Tefsîru Âyâtin Muhtelife) adlı yazma risalesinde ele aldığı bazı âyetlerle ilgili yorumlarını değerlendirme amacı taşımaktadır. Bâlî Efendi’nin bu risâlesinde incelediği âyetler, genel olarak insanın fıtrî ve mânevî yapısı ve başlangıç ve son itibariyle insanın yeryüzündeki konumu ile ilgilidir. Yazar, bu konulara tasavvufî bir yorum getirmek için bu risâleyi yazmış olabilir. Zira bilindiği gibi tasavvuf, insanın mânevî olarak olgunlaşması ile ilgili bir disiplin olduğu için, insana büyük önem vermektedir. Ayrıca ledünnî ilim ve mürîd-mürşid ilişkileri bağlamında mutasavvıflarca üzerinde çokça durulan Mûsâ-Hızır kıssası ve Hz. Mûsâ (as)’nın Allah’ı görmek istemesine dair kıssa da Bâlî Efendi’nin incelediği ve üzerinde yorumlar yaptığı âyetler arasındadır.

This article aims to take up the interpretations of the Sofyali Bali Efendi on the some Qur’anic verses in his manuscript booklet Tahkikatu Bali (Tafseeru Ayatin Mukhtelife). The verses that Bali Efendi considered them in this booklet deal with the spritual structure of the mankind and the site of the mankind in the universe from the point of beginning and end. The writer may write this booklet to interpret these verses according to the sufi perspective. Because, the Sufism has considered the mankind important as it is a discipline concerning man’s spritual maturing. Another verses that Bali Efendi considered them are deal with the ladunnee ilm (mystical/spritual science) which sufis consider it as important issue and with the Qur’anic anecdote about wish of the Moses to see Allah.