Kasten terk edilen bir farz namazın kaza edilebileceğine delil getirilen bir hadis ve değerlendirmesi

Abstract

Bir Müslümanın uyku veya unutma sebebiyle vaktinde eda edemediği bir farz namazı daha sonra kaza edebileceği hatta bunun gerekliliği konusunda ulema arasında ittifak vardır. Nitekim Hz. Peygamber’in beyanına göre bu durumun başka bir kefareti yoktur. Bununla birlikte âlimler, bir kişinin kasten terk ettiği yani kılması gerektiğine inanmasına rağmen tembellik ve başka işlerle meşguliyet gibi sebeplere binaen vaktinde eda etmediği namazları kaza edip etmeyeceği konusunda ihtilaf etmişlerdir. Bu ihtilaf büyük oranda, namazın terki ile iman arasında kurulan alakaya göre şekillenmiş görünmektedir. Uyku ve unutmaya ilaveten kasten terkedilen namazların da kaza edilmesi gerektiğine inanan âlimlerin tamamı, bu görüşlerinin delili olarak belli bir hadise işaret etmektedir. Bu hadise göre Allah Rasûlü şöyle buyurmaktadır: “Biriniz uyku veya gaflet sebebiyle namazı terk ederse onu hatırladığı vakit kılsın. Zira Allah ‘namazı, beni hatırlamak için kıl’ buyurur”. Makale, bu hadisin söz konusu görüşün delili olup olamayacağı konusuna yoğunlaşmaktadır. Bu bağlamda dinin diğer verilerinde namaza yapılan vurgular ve özellikle de hangi durumlarda terki için kaza öngörüldüğüne işaret edilmekte, bu bilgilerle söz konusu hadisin uyumu araştırılmaktadır.

There is an alliance among the scholars that a Muslim can perform the prayer later that he could not perform on time due to sleep or forget. As a matter of fact, according to the Prophet’s statement, this situation has no other atonement. However, scholars disagreed about whether a person would perform later a prayer that he didn’t perform it in time due deliberately to reasons such as laziness and preoccupation. This dispute appears to be largely shaped by the relevance between prayer and the faith. All of the scholars who believe that prayers that are deliberately abandoned in addition to sleep and forgetting should be perform later point to a certain ḥadith as evidence of these views. According to this ḥadith, the Messenger of Allah states: “If one of you leaves the prayer due to sleep or heedlessness, do it when remember. Because Allah says “pray for me to remember me.” The article focuses on whether this ḥadith could be evidence for that view. In this context, the emphasis on prayer and especially in which cases performing later is anticipated for abandonment in religious sources and the compatibility of this ḥadith with these informations is investigated.