Atatürk'ün Bursa gezileri ve Türk devriminin Bursa'ya yansımaları

Abstract

Uzun süren savaş yıllarından sonra büyük bir mücadelenin sonucu olarak kazanılan Büyük Zaferin ardından Türk tarihi açısından yeni bir dönem başlamıştır. Bu dönemde Türk toplumu bir Millet olma bilincine tam anlamıyla ulaşmış ve kazandığı zaferin yanında yeni kurduğu devleti, Kurtuluş mücadelesi süresince kazandığı değerleri daha da kökleştirmek için Mustafa Kemal'in önderliğinde yeni bir devrim süreci içerisine girmiştir. Türkiye'nin kendini yenileyerek dünyanın gelişmiş devletleriyle aynı seviyeye gelmesini amaçlayan bu devrimler, Saltanattan Cumhuriyete, ümmetten millete ve hatta kadının da ön plana çıkabildiği çağdaş bir toplum yapısının oluşmasına kadar büyük bir dönüşümü de beraberinde getirmiştir. Bu büyük değişim, dönüşüm ve çağdaşlaşma sürecinde gerçekleştirilen devrimlerin halk tarafından benimsenmesi ve desteklenmesi noktasında en önemli unsurlardan bir tanesi Mustafa Kemal Atatürk'ün yurt gezileridir. Devrimci bir lider olarak Mustafa Kemal'in başlıca siyasal, sosyal, ekonomik, kültürel olmak üzere hayatın hemen her alanında uygulamaya koyduğu devrimlerin benimsenme sürecinde çağdaşlaşma, değişme ve gelişmenin sağlanabilmesi ancak bu devrimlerin halk tarafından kabul edilmesiyle gerçekleşebilirdi. Bu doğrultuda Atatürk'ün yurt gezileri sadece ülkenin belli merkezlerine düzenlenen ziyaretler anlamına gelmiyor, devrimlerin toplum tarafından kabul edilmesi için bir kamuoyu ortamı yaratan araçlar haline geliyordu. Bu bağlamda Atatürk, Milli Mücadele sonrasında gerçekleştirdiği Yurt gezilerinde halkla yakın temasta olmaya özen göstermiş, çeşitli konularda halkın görüşlerini almış; devrimlere yönelik kararlarını bu görüşler ışığında vermiştir. Bu süreçte devrimlerin gerçekleştirilmesi için kamuoyu oluşturulması, halkın devrimleri desteklemesi gibi amaçlar doğrultusunda Bursa'nın da Atatürk'ün seçtiği önemli merkezlerden biri olduğunu görüyoruz. Özellikle Atatürk'ün Bursa'da yaptığı konuşmaların ve açıklamaların içeriği irdelendiğinde bunların gerçekleştirilecek devrimlerin benimsenmesine yönelik taban oluşturma işlevine sahip olduğu görülmektedir. Atatürk'ün gerçekleştirdiği bu geziler Bursa örneğinden yola çıkarak ülkenin genel siyasal yapısını, iç politikadaki ve dış politikadaki gelişmeleri, ekonomik yapıyı ve faaliyetleri, gerçekleştirilen devrimlere paralel olarak ortaya çıkan olumlu-olumsuz tepkileri yansıtmıştır. Atatürk Dönemi Bursa'sı devrimlerin Anadolu'ya aktarılmasında etkili olduğu gibi Türkiye'nin her alanda aydınlanmasında ve gelişmesinde de etkin ve öncü bir rol üstlenmiştir. Bursalılar Atatürk'e duydukları büyük sevgi ve hayranlığın yanında Büyük Kurtarıcılarına duydukları minnet borcunu da devrimlerin her alanında ona destek vererek ve her devrimci hamlede daha da ileri gitmek için çalışarak ödemeye gayret göstermişlerdir.

Achievement of adoption of the revolutions had been put into practice almost in all areas of the life by Mustafa Kemal as a revolutionist leader under modernization, transition and development process by the nation only could be actualized acceptance of the revolutions by the public. Therefore Ataturk's homeland trips do not mean only travels organized into specific areas of the country but an asset to create a public opinion for acceptance of the revolutions by the nation. It is realized that Bursa is selected by him as one of the important hubs for the aims such as creating public opinion and support of the revolutions by the nation. The content of the lectures and statements made by Atatürk in Bursa are having potential for creation of the basis for adoption of the revolutions by nation when examined carefully. Thus, at the first homeland travel done just after signing of the Mudanya Armistice at October 17th 1922 Mustafa Kemal had given important messages directed to both internal and external publics. These messages put the draft structure of the Lausanne Peace Agreement. Especially at this travel he put the importance on National Misak and removal of capitulations and expression of his attitude against continuation of the Sultanate during the press conference made by foreign press representatives. Atatürk's Bursa travels are the trips which he put his opinions related with the revolutions and young republic, solve the problems of Bursa people by listening them. Besides above these trips had been means to open the Uludag as a winter sports and tourism center, becoming of Bursa as SPA tourism, establishment of several important textile factories. Mustafa Kemal did not meet only with Bursa people but met the enlightened class of the Istanbul wish to meet with him during his each visit to Bursa.