İbn Ebî Şeybe'nin Musannef'indeki Siyer ve Meğâzî ile ilgili rivayetlerinin tespiti ve değerlendirilmesi (Mekke Dönemi)

Abstract

Abdullah b. Muhammed b. Ebî Şeybe (İbrahim) b. Osman el-Absî el-Kufî 159/776 Kûfe'de dünyaya gelen İbn Ebî Şeybe hayatının büyük kısmını bu şehirde geçirmiş ve yine bu kentte 235/849 vefat etmiştir. İlk Musannef ve Evâil yazarlarından olan müellif, onun el-Musannef isimli eseri, İslamî ilimlerin en önemli mirası ve bilgi kaynağı olarak kabul edilen Kütüb-i Sitte'ye ve daha birçok hadis, siyer, tabakat gibi eserlere kaynaklık etmiştir. Bu araştırma, onun el-Musannef 'inde yer alan siyer rivayetlerini tespit etmeyi ve metodunu ortaya koymayı hedeflemiştir. İbn Ebi Şeybe'nin Musannef'inde yer alan siyer ve meğâzî ile ilgili rivayetlerinin tespiti ve değerlendirilmesinin yapıldığı tezin ilk bölümünde, İbn Ebî Şeybe'nin hayatı, eserleri, ilmî şahsiyeti, siyerciliği, İslamî ilimlere ve özellikle siyer ilmine tesiri ele alınmıştır. Tezin ikinci bölümünde, İbn Ebi Şeybe'nin Musannef'inde yer alan siyer rivayetlerinin içeriği hakkında bilgi verildikten sonra o alanda yazılan eserlerle mukayese edilerek tarih, mekân ve isnat kullanımıyla ilgili metodu tespit edilmiş; Kur'an'dan ve Şiîrlerden yararlanma biçimi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca yazarın kaynakları yazılı ve sözlü olarak iki grupta incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise müellifin eserinde yer alan siyer rivayetlerinden Mekke dönemine ait olan kısmı diğer kaynaklarla karşılatırma yapılarak, ele aldığı konularda ve seçtiği rivâyetlerde benzerlik ve farklılıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç kısmında da eserle ilgili varılan kanaate, çeşitli tespitlere ve önerilere yer verilmiştir.

Evaluation and Detection of Narratives Related To Siyar and Al-Maghazi in Abi Shaybah's Musannaf Abi Shaybah was born in 159/776 and spent a large of his life and died, in Kufa. It can be argued that the author, Abi Shaybah is one of the first writer of "Musannaf" and "Evail". His work al-Musannaf has been the source for Kutub Al-Sittah which is one of the significant inheritance and literature of Islamic Sciences, and also some hadith, siyar and tabakhat. This study aims to identify narratives about siyar and also demonstrate the methods in al- Musannaf. In the first part of this thesis, narratives of siyar and al-maghazi are discovered and evaluated. In addition, Ibn Abi Shaybah's life, works, scientific personality, and also his influence on the Islamic Sciences and especially sciences of siyar are discussed. In the second section, the contents of siyar narratives which are in the musannaf are explained and also the method of using history, space and isnad is determined by comparing al-Musannaf with the works written in this area. Moreover, the way of exploitation with the Qur'an and poetry is revealed in the musannaf, also resources of author are written as a numinal and verbal into two groups. In the third section, the siyar narratives related to Makka are compared with other sources and are illustrated similarities and differences in the subject which auther deal with. In conclusion, opinions, offers and detections are given.