Bursa tütünlerinin bazı verim ve kalite özelliklerinin varyasyonu

Abstract

Bu çalışma Bursa bölgesindeki farklı lokasyonlardan toplanan tütün tohumlarından oluşturulan 13 farklı Bursa oryantal tütünü ekotipinin morfolojik, agronomik, teknolojik ve kalite farklılıklarını araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Araştırmanın tarla denemeleri 2007 ve 2008 yıllarında, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme tarlalarında Tesadüf Blokları Deneme Deseninde dört tekerrürlü olarak yapılmıştır. Bu çalışmada, Bursa bölgesinde tütün yetiştirilen Mustafakemalpaşa, İnegöl, Orhaneli-Keles ve Yenişehir ilçeleri ile merkezde bulunan ve tütün üretimi yapılan köylerden toplanan tohumlar ile Tekel İşletmesi tarafından üreticilere dağıtılmakta olan orijinal çeşide ait tohumlardan elde edilen tütünler değerlendirilmiştir. Ölçme ve analizler bitki boyu, yaprak uzunluğu, yaprak sayısı, bitki başına yaprak ağırlığı, dekara yaprak verimi, ekspertiz kriterleri, nikotin ve şeker oranları üzerinde yapılmıştır.İki yıllık sonuçlara göre, tütün hatlarına göre değişmekle birlikte bitki boyu 82.1 ? 106.4 cm, yaprak uzunluğu 22.3 ? 24.4 cm, bitki başına yaprak sayısı 25.0 ? 32.0 adet, ortalama yaprak ağırlığı 0.73 - 0.94 g., bitki başına ortalama yaprak verimi 21.1 ? 30.4 g/bitki, dekara yaprak verimi 105.8 ? 152.8 kg/da, nikotin oranı % 0.59 ? 1.31 ve şeker oranı % 5.55 ? 8.08 arasında değişmiştir. Çalışmada, bitki boyu bakımından 102, 103, 211, 212, 213, 400 ve 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000); bitki başına yaprak sayısı için 103, 105, 106 ve 410 no.lu hatlar; ortalama yaprak ağırlığı bakımından 103, 211 ve 500 no.lu hatlar; bitki başına ortalama yaprak verimi bakımından 102, 103, 400 ve 410 no.lu hatlar; dekara yaprak verimi bakımından 102, 103, 105, 106, 400, 410 ve 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000) ; nikotin oranı bakımından 102, 103, 104, 105, 106, 212, 213, 410 ve 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000) ve şeker oranı bakımından 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000) ile birlikte 104, 106 ve 213 no.lu hatların Bursa tütünü için belirlenen standartlara uygun olduğu saptanmıştır. Ekspertiz analizi sonuçlarına göre, doku kriteri bakımından 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000) ile birlikte 101, 103, 105 ve 106 no.lu hatlar ; renk kriteri bakımından 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000) ile birlikte 101, 106 ve 500 no.lu hatlar ve koku kriteri bakımından yine 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000) ile birlikte 101, 103 ve 106 no.lu hatlar standartlara uygun bulunmuştur.Sonuç olarak, araştırmada gözlenen tüm morfolojik, agronomik, kalite özellikleri ve ekspertiz kriterlerine göre 600 no.lu hat (Şahit, Bursa 18000) ve 103, 106, 400 ve 410 no.lu hatların Bursa koşulları için ümitvar olduğu belirlenmiştir. Öte yandan, diğer hatların pek çok özellik bakımından standartların gerisinde kaldığı için Bursa tütününü temsil etmedikleri sonucuna varılmıştır.

This study was carried out to investigate differences in morphological, agronomical, technologic and quality traits of 13 different ecotypes belong to Bursa Oriental Tobacco established by tobacco seeds which collected from different locations at Bursa region. Field trials were conducted in a randomized complete block with four replications. for 2 years (2007/2008) at the Research and Training Centre of the Agricultural Faculty, Uludag University, Bursa, TurkeyThe plants of tobacco seeds collected from Mustafakemalpaşa, İnegöl, Orhaneli-Keles and Yenişehir county and from center villages which produced continuous tobacco and the plants of seeds belong to the original variety (Bursa 18000) distributed to farmers by Tekel Company were evaluated in this study. Measurement and analysis were made on the plant height, leaf size, leaves number, leaf weight per plant, leaf yield per decar, expertize criteria, nicotine and sugar percentages.According to the results of two years, the mean values ranged from 82.1 to 106.4 cm for plant height; from 22.3 to 24.4 cm for leaf lenght; from 25.0 to 32.0 leaf/plant for number of leaf per plant; from 0.73 to 0.94 g. for average leaf weight; from 21.1 to 30.4 g/plant for average leaf yield per plant; from 105.8 to 152.8 kg/da for leaf yield per decar; from 0.59 to 1.31 % for nicotine content and from 5.55 to 8.08 % for sugar content, according to the tobacco lines. In our study, it was found that the lines, numbered as 211, 212, 213, 400 and 600 (Check, Bursa 18000) in plant height; 103, 105, 106 and 410 in number of leaves per plant ; 103, 211 and 500 in average leaf weight ; 102, 103, 400 and 410 in average leaf yield per plant; 102, 103, 105, 106, 400, 410 and 600(Check, Bursa 18000) in leaf yield per decar; 102, 103, 104, 105, 106, 212, 213, 410 and 600 (Check, Bursa 18000) in nicotine content and 104, 106, 213 and 600 (Check, Bursa 18000) in sugar content were suitable values to standards determined for Bursa Oriental Tobacco. According to the expertise analysis, the lines numbered as 101, 103, 105, 106 and 600 (Check, Bursa 18000) in terms of texture criteria; 101, 106, 500 and 600 (Check, Bursa 18000) in terms of color criteria and 101, 103, 106 and 600 (Check, Bursa 18000) in terms of aroma criteria were found as suitable to standards.As a result, it was determined that the lines 103, 106, 400, 410 and 600 were considered as promising lines for Bursa ecological conditions, according to the all of morphological, agronomical, quality and expertize characters observed in the study. On the other hand, it was concluded that the other tobacco lines didn't represent Bursa Oriental Tobacco because they had lower values than standards in terms of their many characters.