Kur'ân'da "hüsn" kavramı

Abstract

“Hüsn” kelimesi sözlükte “güzel olmak, iyi olmak” anlamına gelir. Hoşa giden, tatmin eden, göze hoş gelen, hayranlık uyandıran anlamında da “hüsn” kelimesi kullanılır. İnsan vücudundaki organların birbirine uyum ve oranına, yaratılışındaki düzgünlüğe, yüzündeki güzelliğe ve insanın diğer özelliklerinden göze hoş gelen şeylere “güzel” denir. İnsanda var olan güzellik duygusundan dolayı, tarihte bütün toplumlar estetik ile yakından ilgilenmiştir. Bu durum, felsefede, estetik adında bir disiplinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. İslâm da estetik karşısında kendi perspektifini oluşturmuştur. Gerek Kur’ân-ı Kerim’de gerekse Hz. Peygamberin hayatında güzelliğin önemine dair pek çok örnek görebiliriz. Kendisine rağbet edilen güzellik anlamına gelen hüsn, Kur’ân-ı Kerim’de hem ahlakî güzellik hem de insan hislerine hitap eden estetik güzellik için kullanılır. Kur’ân- Kerim’de insanın yaratılışından, dinî, ahlakî ve sosyal hayatına kadar her türlü hareket, tutum, davranış ve düşünceleri bu kavramla değerlendirilmektedir. Bu kökten türeyen “hasene” isim olarak geçtiği yerlerde, insana isabet eden nimet dolayısıyla sevindiği herşeydir. “Hasene” ve çoğulu “hasenât” bu anlamda nimet, rızık, bolluk, refah, mutluluk, galibiyet gibi anlamlara gelmektedir. Bazen de, sonuç itibariyle belâ ve musibetler de güzellik ile vasıflanmıştır. Yine bu kökten türeyen “ihsan” kelimesi, başkalarına maddi ve manevî iyilik etmek, iyi davranmak anlamına geldiği gibi, bir şeyi bir fiili en iyi, en mükemmel şekilde yapmak anlamına da gelir. İnsana, önce Allah ve Rasûlüne itaat etmesi, sonra da anne – babasına, akrabaya, yoksullara, yetimlere ve yakınlık sırasına göre diğer insanlara maddi ve manevi olarak iyi davranması, iyilikte bulunması emredilmiştir. İnsanlar yaptıkları fiillere nisbet edildiklerinden Allah Teâlâ, ihsân sahiplerini muhsin olarak nitelendirmiştir. Kur’ân’da tanımlanan “Güzel davrananlar”ın kapsamına, başta Peygamberler olmak üzere, imân eden, ihlâslı olan, Allah yolunda malı ve canıyla mücadele eden, fakire ve ihtiyaç sahibine zekât veren, tasaddukta bulunan, namazını kılan ve her türlü salih ameli işleyen insanlar girmektedir.

The word “husn” means being beautiful, being good in dictionary. Also the word “husn” is used for a situation which is satisfying or admiring. The biological harmony of human body, the beauty of its face and the things that looks cute are in the concept of beauty. Because of the sense of beauty, all societies in history interested in the sense of beauty, this situation creates the philosophy of esthetics. As a result Islam has its own perspective of esthetics. Both in Qur’an and in the life of Prophet Muhammed (s.a.v.) we can see the examples about the importance of beauty. The word “husn” that means admiring beauty is both used for the ethical and sensible parts of human. All of the behaviors, attitudes, moves, ideas of a person are evoluated with this concept in Qur’an. When the word “hasene” that comes from the root “husn,” is used as a noun in a sentence it means the thing which makes people happy. “hasene” and the plural form of it “hasenat” also means goodness, favour, welfare, happiness, conquering. And also sometimes this words are used for the good and happy endings of bad events or situations. The word “ihsan” also comes from the same root, explains the godness, helping other people, treating in a generous way and also doing something in a best way. Qur’an at first advices people, obeying the rules of Allah and respecting Prophet Muhammed (s.a.v.) and then treating their mothers, fathers and other people in a good way. People are entitled with the works that they did and Allah entitled the good people as “muhsin” in Qur’an. Person who believes in Allah, implements the rules of religion, spends.