Maliyetleme yöntemlerinin işletmelerin fiyat belirleme kararları üzerine etkisi: VUK, BOBİ FRS ve TFRS karşılaştırmalı analizi

Abstract

Bu çalışmada amaç, Vergi Usul Kanunu (VUK), Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) karşılaştırmalı analizi ile maliyet hesaplama yöntemlerinin işletmelerin fiyat belirleme kararları üzerindeki etkisinin saptaması ve işletme için hangi maliyetleme yönteminin, fiyat belirlemede daha etkin olduğunu tespit etmektir. Bu kapsamda mali tablodaki her kalemin denetiminden sorumlu bağımsız denetçiler araştırmanın ana kütlesini oluşturmuştur. Veriler 108 bağımsız denetçiden oluşan bir örneklemden anket yolu ile toplanmıştır. Ayrıca bağımsız denetime tabi iki işletme örneği ile Vergi Usul Kanunu (VUK) - Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ve Vergi Usul Kanunu (VUK) - Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) karşılaştırması yapılmış ve maliyet yöntemleri bölümünde başka bir örnek işletme verilerine göre tam ve normal maliyet yöntemine göre maliyet hesaplaması yapılarak brüt kar ve zarar hesabı üzerindeki farklar ile kar marjına göre mamulün satış fiyatının belirlenmesi yoluyla hangi maliyet yönteminin işletmenin fiyat belirleme kararları üzerinde daha doğru bir yönlendirme yapacağı ortaya konmaya çalışılmıştır. Örnek uygulamalar ve anket sonuçlarına göre, fiyatı belirlerken normal maliyet yönteminin işletmenin kapasite kullanım oranını kullanarak mamul birim maliyet hesabı yapması sebebiyle tam maliyet yöntemi ile karşılaştırıldığında daha gerçeği yansıtan bir hesaplama yöntemi olduğu ve işletmelerin Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ve Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS) göre hazırlanmış mali tablolarının Vergi Usul Kanununa (VUK) göre hazırlanmış mali tablolara göre finansal tablo kullanıcılarına daha gerçekçi ve doğru veriler sunduğu sonucuna varılmıştır.

The aim of this study is to determine the effect of costing methods on pricing decision of the enterprises by a comparative analysis of TPL, Financial Reporting Standard for Large and Medium Size Enterprises (BOB FRS) and Turkish Financial Reporting Standards (TFRS). Also, the aim is to identify which costing method is more effective on pricing. Under that context, independent audits who are responsible of inspecting every item on the financial reports are the main body of the research. The data has been compiled from a sample of 108 independent audits via polling. Also, with an example of two enterprises supervised by independent audits, TPL and BOB FRS; TPL and TFRS were compared to try to explain which costing method would have a more accurate affect on the enterprise’s pricing decision, as in the section of costing methods, a cost calculation was made according to data of another sample enterprise by using full and normal cost method, the difference between gross profit and loss, and pricing of the product according to profit margin. According to sample practices and findings of the poll, it is concluded that the normal costing method while identifying the cost is a much realistic method in comparison to full costing method as it is identifying the product unit cost by using the enterprise’s rate of capacity utilization. It is also concluded that the financial reports of enterprises based on BOB FRS and TFRS are presenting more realistic and accurate data to financial report users than the financial reports based on TPL.