Erken dönem İslam tarihinde kadının savaşlardaki rolü

Abstract

Câhiliye ve Hz. Peygamber dönemi savaşlarında kadınların varlığını konu edinen çalışmamızda ilk olarak bu devrin kadınlarının sosyal, ekonomik, siyasi, etnik ve kültürel bağlamda durumlarının ortaya konulmasıyla birlikte İslâm'da savaş kavramının tanım ve niteliği ile Câhiliye savaşlarının mâhiyetine değinilmiştir. Kadınların yaratılış îtibâriyle bedenen erkeklere göre daha zayıf olmaları hasebiyle savaşların asıl taraflarının erkekler olduğu yaygın bir kabül olsa da çalışmamızda zikri geçen dönemlerde kadınların da savaşlarda göstermiş oldukları yararlılıkların azımsanamayacak boyutta olduğu anlaşılmaktadır. Sistematik ve kronolojik olarak târihî kavramlar, olaylar, kişiler ve dönemleri konu edinen çalışmamızda tümevarım metodu takip edilmiştir. Haberlerin tespitinde esas olarak ilk geçtikleri temel kaynaklardan âzamî ölçüde yararlanılırken, muahhar müelliflerin ve muâsır araştırmacıların eserlerinden de istifâde edilmiştir. Savaşan askerlere tıbbî yardımlarda bulunma, su taşıma, yemek yapma gibi geri planda bir takım hizmetlerde bulunan kadınlar zarûriyet halinde bizzat çarpışmalara da dâhil olmuşlardır. Çalışmamızda müslümanlara savaşlar münâsebetiyle katkı sunan kadınların sayısı altmış dört iken, müşrikler bağlamında tespit ettiğimiz kadınların sayısı yirmi dokuzdur.

In our study, which focuses on the existence of women in the wars in the period of Jahiliyyah and the time of the Prophet, first of all, the social, economic, political, ethnic and cultural status of women in this period is revealed, and the concept of war in Islam and the nature of the wars of Jahiliyyah are mentioned. Although it is widely accepted that men are the main parties of wars because of the fact that women are weaker physically than men, it is understood in our study that the usefulness of women in wars in the aforementioned periods cannot be underestimated. The inductive method is followed in this study, which systematically and chronologically focuses on historical concepts, events, persons and periods. In the determination of the news, the basic sources that they first mentioned were used to a maximum extent, while the works of later authors and fellow researchers are also benefited. Women, who performed some background services such as medical aid to the warriors, carrying water, cooking, etc. were also involved in the battles in case of necessity. In our study, the number of women who contributed to the wars on the side of Muslims was found to be sixty-four, and twenty-nine by the polytheists.