Safranbolu Yörük Köyü geleneksel konutlarında ahşap doğramalar üzerine bir araştırma

Abstract

Geçmişten günümüze kadar özgünlüğü koruyarak gelmiş, Anadolu geleneksel konut mimarisinin önemli örneklerini bünyesinde barındıran Safranbolu'nun kırsalında yer alan Yörük Köyü, bu özelliği ile de dünya mirası olarak kültürel ve tarihi değerlerin en önemli temsilcilerinden biridir. Bu çalışma; Safranbolu Yörük Köyü'nün günümüze kadar ulaşan geleneksel konut örneklerinde bulunan ahşap kapı ve pencere doğramalarına ait özelliklerinin tespit edilmesini içermektedir. Beş bölümden oluşan tezin birinci bölümünde, konunun önemine ve amacına değinilmiştir. Kullanılan yöntem hakkında bilgiler verilmiş olup çalışmanın kapsamına yer verilmiştir. İkinci bölümde; Safranbolu ve Yörük Köyü çevresinin coğrafi özelliklerine, iklimine, tarihsel gelişimine ve yerleşim özelliklerine ilişkin bilgiler yazılı kaynaklardan elde edilerek aktarılmıştır. Üçüncü bölümde; araştırmanın materyal ve yöntemine ilişkin bilgiler verilmiştir. Araştırmanın materyal kısmında Yörük Köyü geleneksel konutlarına ilişkin mimari, yapısal ve cephe özelliklerine dair bilgiler aktarılmıştır. Yöntem kısmında ise ahşap doğramaların yapısal, biçimsel ve tamamlayıcı özelliklerinin yanı sıra malzemede meydana gelen bozulma türlerine ait bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde, araştırma bulguları aktarılmıştır. Son bölümde ise, çalışmanın bütününe yönelik değerlendirmeler yapılmış ve Yörük Köyü geleneksel konut mimarisinin korunması ile ilgili öneriler verilmiştir.

Yörük village, located in the countryside of Safranbolu, which has preserved the originality from past to present and incorporates important examples of Anatolian traditional housing architecture, is one of the most important representatives of cultural and historical values as a world heritage. This work; consist of detecting the characteristics of the wooden door and window joinery which located in traditional buildings of Safranbolu Yörük Village. In the first part of the thesis consists of five parts, the importance and purpose of the subject are mentioned. Information on the method that used is given, and the scope of this study is given. In the second part, information on geographical characteristics, climate, historical development, and settlement characteristics of Safranbolu and Yörük Village were obtained from written sources. In the third section; information about material and method of research is given. In the material part of the research, information about the architectural, structural and facade characteristics of the Yörük Village traditional houses were given. In the method part, the structural, formal, and complementary features of the woodworks as well as information about the types of deterioration occurring in the wooden material are given. In the fourth chapter, research findings are presented. In the last section, evaluations have been made for the whole study and suggestions have been made regarding the conservation of traditional residential architecture of Yörük Village.