İbn Arabî'nin ulemâ eleştirisi

Abstract

Tasavvufun sistemli bir ilim haline gelme sürecinde sûfîler ile zâhiri ilim ehli arasında tartışmalar yaşanmıştır. Sûfîler ile ulemâ arasında yaşanan bu tartışmaların, tasavvuf düşüncesinin inşasında önemli bir rolü olduğu görülmektedir. Çünkü sûfîler kendilerini zâhir ehlinden gelen tenkitlere göre konumlandırmışlardır. Ancak İbn Arabî ile kendini zâhir ehline göre konumlandıran tasavvuf anlayışı, yerini tasavvufun merkezde yer aldığı metafizik anlayışa bırakmıştır. Zâhir ilimler de bu sisteme göre yeniden şekillenmiştir. Bu tezde İbn Arabî'nin tasavvuf düşüncesini inşa ederken epistemolojik ve ontolojik açıdan fukahâ ve kelâmcılara, Allah-âlem-insan arasındaki irtibat bağlamında yöneltmiş olduğu tenkitler ele alınmaktadır. Çünkü metafizik bir ilim olma sürecinde ortaya konulan tasavvuf anlayışı, eşyanın hem varlıktan hem de yokluktan yaratıldığı düşüncesine dayanmaktadır. Eşyanın kaynağı hakkında kurulmuş olan bu önerme, tasavvufun oluşum sürecini epistemolojik ve ontolojik açıdan yeniden sistemleştirmektedir. Buna göre elde edilen vârislik bilgisi, tasavvufun epistemolojik yönünü oluşturmakta ve bu bilgi kullanılarak Allah-âlem-insan arasında ontolojik bir ilişki tesis edilmektedir.

During the process of becoming systematic science of Sufism, there has been a debate between the Sufis and the religious scholars. These discussions between the Sufis and religious scholars seem to play an important role in the formation of Sufism. Because the Sufis have positioned themselves according to criticism from the religious scholars. However, the understanding of Sufism, which places itself in relation to Ibn 'Arabi and religious scholars, has been replaced by the metaphysical understanding of Sufisim. Religious scholars have been reshaped according to this system. This thesis deals with the criticisms that Ibn 'Arabi, in constructing the Sufi thought in terms of epistemological and ontologically, directed to people of fukahâ and kalam in the context of the connection between Allah, world and man. Because the understanding of Sufism revealed in the process of being a metaphysical science is based on the idea that the goods is created from both existence and nonexistence/nothing. This proposal, established on the source of the goods, re-systemizes the process of formation of Sufism in epistemological and ontological terms. According to this, the acquired knowledge of heirdom constitutes the epistemological direction of Sufism, and an ontological relationship is established between Allah, the world and man by using this knowledge.