Dini inanç ve ibadetin kendisi gerçekleştirme ile ilişkisi

Abstract

"Dini İnanç ve İbadetin Kendini Gerçekleştirme İle İlişkisi" başlıklı bu araştırma, üniversite öğrencilerinin kendini gerçekleştirme düzeyleri ile dindarlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektedir. İnsanın "kendini gerçekleştirme" konusunda ulaştığı düzey ile dinî ibadet ve inançlarıyla oluşan "dindar"lığının arasındaki; olumlu yada olumsuz ilişkileri ortaya koymak, bu çalışma yapmanın gayesini oluşturmaktadır. Bursa örneğinden hareketle, din psikolojisi açısından dini yönelim ve kendini gerçekleştirme düzeyi arasındaki ilişkiyi inceleyen bu araştırma;, iki metotla gerçekleştirilmiştir. Teorik bölümün yer aldığı birinci bölümde; "kendini gerçekleştirme", "dinî ibadet", "dinî inanç" kavramları dokümantasyon yöntem ve teknikleri ile incelenmiştir. Araştırmanın uygulama bölümünün olduğu ikinci bölüm ise; tarama yöntemi çerçevesinde anket tekniği ile oluşturulmuştur. İkinci bölümde; dindarlık düzeylerinin belirlenmesi için dindarlığı "içgüdümlü, dışgüdümlü ve sorgulayıcı dindarlık" olarak inceleyen "Dinî Yönelim Ölçeği" ve kendini gerçekleştirme düzeylerinin belirlemesi için ise; Shostrom'un; Maslow ve Rogers'ın kendini gerçekleştirme teorilerinden hazırlayarak oluşturduğu, "Kişisel Yönelim Envanteri" kullanılmıştır. Kendini gerçekleştirmeyi ölçmek için kullanılan Kişisel Yönelim Envanteri; iki ana ölçek ve de on alt ölçekten oluşmaktadır. Bu çalışmada bu on alt ölçekten sadece "Zamanı İyi Kullanma", "Desteği İçten Alma" ve diğer boyutlardan "Kendini Kabul Etme", "Başkaları İle Yakınlık Kurma", "Kendine Saygı", "Saldırganlık Eğilimlerini Kabul Etme" boyutları ele alınmıştır. Dindarlık ölçeği ve kişisel yönelim envanterinin dışında araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu, öğrencilerin kişisel nitelikleri (yaş, cinsiyet, öğretim gördükleri okullar ve ailelerinin sosyo-ekonomik düzeyleri) aile yapıları ( ailenin eğitim tarzı ve ortamı ile dindarlık düzeyi) ile ilgili veri sağlamak amacıyla kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini ise 2002-2003 öğretim yılında Uludağ Üniversitesi öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini de; 2002-2003 öğretim yılı Bahar döneminde Mayıs ayı içerisinde anketi cevaplamış, ağırlıklı olarak Eğitim Fakültesi,- İlahiyat Fakültesi, İksadi İdari Bilimler Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi ile Uludağ Üniversitesi'nin diğer bölümlerden toplam 402 öğrenci oluşturmaktadır. IAraştırma sonucunda elde edilen veriler, SPSS 10.0 paket programı ile işleme sokulmuş, analiz sonucunda da içgüdümlü dinî yönelime sahip olmakla insanın kendini gerçekleştirmesi arasında olumlu ve yüksek düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Içgüdümlülük arttıkça; dindarlık da daha güçlü ve olumlu bir şekilde artmaktadır. Dışgüdümlü bireylerde ise; dışgüdümlülük arttıkça, kendini gerçekleştirme düzeyleri düşmektedir. Araştırma sonuçlarına göre; orta ve yüksek sosyo-ekonomik gelir seviyesinde olanların kendini gerçekleştirme ve kendilerine saygı düzeyleri, ortanın altı ve alt gelir seviyesinde olanlara göre daha yüksektir.

In this research, the relationship between self actualization level and religious orientation of university students have been investigated. To examine the positive and negative relationships between the level that a person has reached about "self actualization" and the level when s/he acquires "worship" and belief components then achieved "religious" quality has formed the forefront of this research. Regarding Bursa sample, this research which examines the relationship between religious orientation and the level of self actualization from the viewpoint of religion physchology has been carried out through two methods. The model of theoretical part which forms the first part has been built on documentation methods and techniques, the model of applied research which forms the second part has been built on questionnaire technique in the frame of scanning method. In this research the answer to the question of whether there is a significant relationship or relationships between the human model that religion desires and a human model who has achieved self actualization has been investigated. For this reason concepts of "self actualization", "religious worship", "religious belief have been focused on, and any area that is relevant to these concepts have been tried to examine. To determine the level of, "Religious Orientation Scale" which examines the religious people as intrinsic, extrinsic and guest religious orientations was used as a scale and for determining their self actualization level Shostrom's "Personal Orientation Inventory" which is prepared from Maslow and Roger's self actualization theory was used as a scale. Personal Orientation Inventory used to measure self actualization which is a dependent variable of this research consists of two main scales and ten sub-scales. Only "Time Competence", "Inner Directed Support" and from other dimensions aspects of "Self Acceptance", "Capacity Of intimate Contact", "Self-Regard", "Acceptance Of Aggression" of this personal orientation inventory have been taken into examination. Apart from religious scale and personal orientation inventory, a personal data form which is prepared by the researcher to collect data about some factors such as student's- personal qualities (age/sex/school/socio-economic status), their family structures (basic family education and religious orientation). IllUludağ University Students of academic year 2002-2003 formed the basis of the research. The sample of the research was formed by totally 401 students who answered the questionnaire in spring term of 2002-2003 academic year, mostly from faculty of education, Faculty of theology, Faculty of economics and administrative sciences, Faculty of science and literature and from other departments. The data obtanied through the scales, analized by a statistical program, called SPSS 10.0. According to results of the analysis; people who are at above the middle and high socio-economic status are high self-actualization level and self-regard. It was found that there is a positive relationship between levels of religious orientation of intrinsic orientation and self-actualization. People who are extrinsic orientation that there is a negative relationship between levels of self-actualization. Social extrinsic was unrelated to levels of self- actualization.