Eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşme durumuna ilişkin beklenti ve gözlem düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşme düzeyini yönetici ve öğretmen görüşleri aracılığı ile incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim yılında Bursa ili Osmangazi, Nilüfer ve Yıldırım ilçelerinde kamuya bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan 412 öğretmen ve yönetici oluşturmuştur. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Çalışmada kullanılan veri toplama aracı “Eğitim Sistemlerinin Amaçlarının Gerçekleşme Düzeyi Ölçeği” adıyla araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçek kişisel bilgiler, eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşme düzeyine yönelik gözlem görüşleri ve eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşmesi ile ilgili beklenti görüşleri olarak üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın verilerinin çözümlenmesinde aritmetik ortalama, standart sapma, t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskal Wallis H testi, Mann Whitney U testi ve Index yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamındaki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan öğretmen ve yöneticilerin genel olarak eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşme düzeyine ilişkin gözlem görüş düzeyleri; ideolojik boyutta en yüksek düzeyde (x̄ =4,69, Ss=1,64), siyasi boyutta (x̄ =4,48, Ss=1,66) ve ekonomik boyutta en düşük düzeyde (x̄=3,99, Ss=1,74) belirlenmiştir. Ayrıca görüşlerine başvurulan aynı grubun genel anlamda eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşme düzeylerine yönelik beklenti görüşleri; ekonomik boyutta en yüksek düzeyde (x̄ =6,33, Ss=1,29), siyasi boyutta (x̄ =6,22, Ss=1,36) ve ideolojik boyutta en düşük düzeyde (x̄ =6,18, Ss=1,38) ölçülmüştür. Kamuya bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan öğretmen ve yöneticilerin görüşlerinin analiz sonuçlarına göre; “Siyasal Amaçlar” parametresine ait değerler, Gİ (Gözlem İndeksi) = 4,49, Bİ =6,22 ve GGİ (Gerçek Gözlem İndeksi) =%50; “İdeolojik Amaçlar” parametresine ait değerler, Gİ=4,72, Bİ=6,18 ve GGİ=%54 ve “Ekonomik Amaçlar” parametresine ait değerler, Gİ=4,00 Bİ=6,32 ve GGİ=%44 şeklinde hesaplanmıştır. Eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşme düzeyine yönelik görüşlerine göre erkek katılımcılar eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşme düzeyini kadın katılımcılardan daha yüksek bir düzeyde algılamaktadır. Aynı amaçlar eğitim düzeyi değişkeniyle ele alındığında gruplar arasında herhangi bir istatistik fark görülmemiştir. Görev bazında bakıldığında ise, okul müdürleri öğretmenlere göre eğitim sistemlerinin amaçlarının gerçekleşmesine ilişkin daha yüksek düzeyde gözlemlere sahiptir. Araştırmaya katılanların branşları ile eğitim sistemleri amaçlarına yönelik gözlem görüşleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, bütün anlamlı ilişkilerde sınıf öğretmenlerinin, diğer branş öğretmenlerinden daha yüksek ortalama değere sahip olduğu görülmektedir. Kıdem düzeyi değişkenine yönelik bulgulara göre, anlamlı ilişki çerçevesinde elde edilen ortalamalar incelendiğinde, 6 – 10 yıl arası kıdeme sahip katılımcılar eğitim sistemleri amaçlarının en yüksek düzeyde gerçekleştiği görüşüne sahiptir.

In this study, it was aimed to examine the realization level of the aims of education systems through the opinions of administrators and teachers. In line with this purpose, the study group of the study consisted of 412 teachers and administrators working in public primary, secondary and high schools in Osmangazi, Nilüfer and Yıldırım districts of Bursa province in the academic year 2020-2021. The research is a descriptiveresearch in scanning model using quantitative research methods. The data collection toolused in the study was named as "Scale of the Realization Level of Educational Systems Objectives". It was developed by researcher. The scaleused in the study consists of three parts: personal information, observation opinions about the realization level of the goals of education systems, and expectation views about the realization of the goals of education systems. Arithmetic mean, standard deviation, t test, one way variance analysis (ANOVA), Kruskal Wallis H test, Mann Whitney U test and Index method were used to analyze the data of the study. The observation levels of the teachers and administrators working in primary, secondary and high schools within the scope of the study regarding the realization of the aims of thee ducation systems in general; It was determined at the highest level in the ideological dimension (x̄ = 4.69, Sd=1.64), in the political dimension (x̄ = 4.48, Sd=1.66) and the lowest in the economic dimension (x̄ = 3.99, Sd=1.74). In addition, the same group's opinions were consulted about the expectation views of the general education systems' goals; Itwas measured at the highest level (x̄ = 6.33, Sd=1.29) in the economic dimension, at the level of the political dimension (x̄ = 6.22, Sd=1.36) and the lowest level in the ideological dimension (x̄ = 6.18, Sd=1.38). According to the analysis results of the opinions of the teachers and administrators working in public primary, secondary and high schools; it was calculated that the values for the "PoliticalGoals" parameter, OI (Observation Index) = 4,49, EI (Expectation Index)=6,22 and ROI (Real Observation Index) =%50; the values for the "Ideological Goals" parameter, OI = 4.72, EI = 6.18 and ROI = 54%, and the values for the "Economic Goals" parameter, OI = 4.00 EI = 6.32 and ROI= 44%. Observation opinions about the purposes of education systems have a higher average value in male participants than female participants and male participants perceive the realization of the aims of education systems at a higher level than female participants. When the same goals are considered with the education level variable, nostatistical difference was observed between the groups. Based on tasks, school principals have a higher level of observations regarding the realization of the aims of education systems than teachers. Considering the relationship between the branches of the participants in the study and their observation opinions about the purposes of education systems, it is seen that classroom teachers have higher average values than other branch teachers in all meaningful relationships. According to the findings for the seniority variable, when the averages obtained within the framework of the meaningful relationship are examined, it is the group with the highest average in the observation opinions of the participants with seniority between 6-10 years regarding the purposes of education systems.