Yetiştirici koşullarında kıvırcık koyunların döl verimi ve büyüme özellikleri

Abstract

Koyun yetiştiriciliği, bakım - besleme kolaylığı, yüksek adaptasyon kabiliyeti, insanlara et, süt, yapağı gibi çok yönlü yararlar sağlaması nedeniyle ülkemizde ve dünyada yüzyıllardır tarımsal ekonominin en temel taşlarından birini oluşturmaktadır. Araştırmamızda daha çok et verimi için yetiştirilen Kıvırcık koyunların, Manisa ilinde iki verim yılına ait döl verimi ve büyüme özellikleri incelenmiştir. Döl verimi özelliklerinden kuzulama oranı, tek doğum oranı, ikiz doğum oranı, bir batındaki yavru sayısı ve sütten kesimde yaşama gücü ile büyüme özelliklerinden doğum, 30, 60, 120. gün ağırlıklarının doğum tipi ve cinsiyete göre dağılımı hesaplanarak değişimi incelenmiştir. Araştırmanın I. yılında kuzulama oranı, tek doğum oranı, ikiz doğum oranı, bir batındaki yavru sayısı, sütten kesim yaşam gücü sırasıyla %92.2, %69.4, %30.6, 1.32 ve %85.1 olarak tespit edilmiştir. Aynı yıla ait Kıvırcık ırkı erkek ve dişi kuzuların düzeltilmiş ortalama doğum ağırlığı sırasıyla 4.08±0.74 kg ve 3.93±0.69 kg, 30. gün ağırlığı 10.57±2.83 kg ve 9.83±2.73 kg, 60. gün ağırlığı 21.32±10.36 kg ve 19.66±5.46 kg, 120. gün ağırlığı 31.36±7.73 kg ve 28.49±6.44 kg olarak tespit edilmiştir. Araştırmanın II. yılında kuzulama oranı, tek doğum oranı, ikiz doğum oranı, bir batındaki yavru sayısı, sütten kesim yaşam gücü sırasıyla %94.9, %95.8, %4.2, 1.04 ve %88.8 olarak tespit edilmiştir. Aynı yıla ait Kıvırcık ırkı erkek ve dişi kuzuların düzeltilmiş ortalama doğum ağırlığı sırasıyla 4.22±0.91 kg ve 4.00±0.73 kg, 30. gün ağırlığı 11.37±2.25 kg ve 10.69±2.09 kg, 60. gün ağırlığı 22.75±4.49 kg ve 21.37±4.18 kg, 120. gün ağırlığı 38.40±9.13 kg ve 34.37±7.56 kg olarak tespit edilmiştir. Çalışma sonunda döl verimi özellikleri değerlendirildiğinde; döl verimi özellikleri düzeyi ikiz doğum oranı ve bir batındaki yavru sayısı dışında I. yıla göre II. yılda daha yüksek bulunmuştur. I. yılda tespit edilen döl verim özelliklerinin II. yılda daha yüksek olmasının muhtemel sebebi sıfat öncesi canlı ağırlığın daha yüksek ve sürü yönetiminin daha iyi olmasıdır. Büyüme özellikleri ise her iki verim yılında doğum, 30. gün, 60. gün, 120. gün ağırlıklar bakımından cinsiyetler arası farklılık ve doğum tipine göre farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.

For many centuries, because of easy growth and nutritional conditions, high adaptation capacity, multiple benefits like meat, milk and wool; sheep and sheep breeding is one of the keystone of agricultural economy in our country and all around the world. First aim of breeding is to get high productivity and sustainability. There are more than 200 sheep breed in the world. All of that breeds have different yields and living conditions. After we sure that we choose the correct breed for requirements and provide the best living conditions, it is possible to get maximum yield from the sheep and lamb. In this study, Kivircik sheep breed which is mostly used for meat production in Manisa province have investigated. Fertility properties such as lambing rate, single birth rate, twins rate, litter size, vital rate and growth traits like birth, 30 days, 60 days, 120 days weights has calculated and distribution of growth traits according to sex and birth type has analyzed. In the first year of the trial pregnancy rate, one birth rate, twin rate, litter size, survival rate has determined respectively 92.2%, 69.4%, 30.6%, 1.32 and 85.1%. In the same year, average birth weights of Kivircik male and female lambs are 4.08 kg and 3.93 kg, 30. day weights are 10.57 kg and 9.83 kg, 60. day are 21.32 kg and 19.66 kg, 120. day weights are 31.36 kg and 28.49 kg. In the second year of the trial pregnancy rate, one birth rate, twin rate, litter size, survival rate has determined respectively 94.9%, 95.8%, 4.02%, 1.04 and 88.8%. In the same year, average birth weights of Kivircik male and female lambs are 4.22 kg and 4.00 kg, 30. day weights are 11.37 kg and 10.69 kg, 60. day weights are 22.75 kg and 21.37 kg, 120. day weights are 38.40 kg and 34.37. At the end of the trial, fertility traits except twin birth rate and litter size has determined higher in II. year than I. year. This is likely due to higher live weight and better herd management. Both two years, there were significant differences between growth traits (birth weight, 30 days weight, 60 days weight and 120 days weight) and sex or birth type.