Çok katmanlı fraktal analiz yöntemi: Şehzade Camisi örneği

Abstract

Büyük Osmanlı mimarı Sinan'ın cami mimarisi, birçok araştırmacı ve mimarlık tarihçisinin ilgisini çeken önemli bir çalışma alanı olmuştur. Sinan mimarlığının en önemli özelliklerinden birinin, süsleme yerine formel organizasyona verdiği önceliğe bağlı olduğu öne sürülmüştür. Günümüzde; teknolojinin gelişmesi ile birlikte daha önce öne sürülen Sinan mimarlığı ile ilgili çeşitli görüşleri matematiksel ve bilgisayara dayalı çeşitli analiz yöntemleri ile test etmek mümkün olmaktadır. Bu bağlamda, tez kapsamında Sinan'a ait olan Şehzade Camisi sayısal fraktal analiz yaklaşımı ile çok kapsamlı olarak incelenecektir. Çalışma; görsel sürekliliğin incelendiği form, form-süsleme ve form, süsleme ve malzeme aşamaları ile ele alınacaktır. Diğer bir aşamada, binaya ait çeşitli detayları da kapsayan taç kapı, pencere detayı çevre duvarı gibi katmanlar da görsel süreklilik kapsamında incelenecektir. Görsel aşama sonrasında ise; vaziyet planı kapsamında külliye kurgusu ve cami planı arasındaki ilişki irdelenecektir. Ortaya çıkan sonuçlar ışığında ise; daha önce bu kapsamda görsel sürekliliği incelenmiş olan ve Sinan'a ait Süleymaniye ve Kılıç Ali Paşa camileri ile Sinan'ın mimari yaklaşımındaki değişkenler karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Böylelikle tez kapsamında Sinan'a ait olan Şehzade Camisi, fraktal analiz yöntemi kullanılarak; gerek vaziyet planı ve külliye katmanında, gerekse görsel derinliği açısından, mesleki çizgisi bağlamında çok katmanlı olarak ele alınacaktır. Döneme ait matematiksel veriler mimari olarak yorumlanacaktır. Çalışmada elde edilen sayısal değerler, binaya ait sezgisel okumaları güçlü bir şekilde desteklemekte ve çok katmanlı fraktal analiz yönteminin doğruluğunu ve güvenilirliğini kanıtlamaktadır.

The mosque architecture of the great Ottoman architect Sinan has been an important field of study that has attracted the attention of many researchers and architectural historians. It has been suggested that one of the most important features of Sinan's architecture is the priority given to formal organization over ornamentation. Today; With the development of technology, it is possible to test various views on Sinan architecture, which were previously put forward, with various mathematical and computer-based analysis methods. In this context, Shehzade Mosque, which belongs to Sinan within the scope of the thesis, will be examined in a very comprehensive way with the digital fractal analysis approach. The thesis work; in which visual continuity is examined, will be discussed with the stages of form, form-decoration and form, decoration and material layers of the building. In another stage, layers including various details of the building; such as the crown door, window detail and forecourt wall, will be examined within the scope of visual continuity. After the visual phase; within the context of the site plan, the relationship between the complex and the mosque plan will be examined. In the light of the results; Suleymaniye and Kılıç Ali Pasha mosques, whose visual continuity has been examined before in this context, and the variables in Sinan's architectural approach will be discussed comparatively. Thus, within the scope of the thesis the shehzade Mosque, which belongs to Sinan; will be handled in a multi-layered manner in terms of both the site plan, the social complex and the surrounding area and also its visual depth in the context of Sinan‟s professional approch using the fractal analysis method. The mathematical data of the period will be interpreted architecturally. The numerical values obtained in the study strongly support the intuitive readings of the building and prove the accuracy and reliability of the numerical fractal analysis method.