Anonim şirketlerde pay sahipliği sıfatını sona erdiren haller

Abstract

Anonim şirketler, kişisel özelliklere asgari düzeyde yer verilmesi nedeniyle diğer şirketlerden farklı olarak kendisine has düzenlemelere sahiptir. Bu sebeple anonim ortaklıkların, gerek ülke ekonomisinde gerek sosyal yapı bakımından önemli konumları bulunmaktadır. Ortakların sınırlı şekilde sorumlu tutulması ve sermayenin şirket açısından önemli olması, hem şirket hem de şirket alacaklıların korunması açısından birtakım düzenlemelerin yapılmasını zorunlu kılmıştır. Sermayenin korunması, pay sahipliğinin kazanılması ve pay sahipliğinin kaybedilmesi gibi konular anonim şirketlerde farklı özellikler göstermektedir. Türk Ticaret Kanunu’ndaki diğer şirket türlerine bakıldığında ortaklıktan çıkarılmaya ilişkin kanun hükümleri mevcutken, anonim ortaklıklarda pay sahibinin ortaklıktan çıkarılmasına ilişkin herhangi bir düzenleme yoktur. Globalleşen ve büyüyen ekonomi neticesinde anonim şirketler ile şirket içerisindeki pay sahipleri sayısı da doğru orantılı olarak artmıştır. Pay sahiplerinin artması şirket içerisinde meydana gelen menfaat ihtilaflarını da beraberinde getirmiştir. Bu menfaat ihtilaflarını bertaraf etmek için ortaklıktan çıkarılma sonucunu doğuran kanun hükümlerine yer verilmesi zorunluluğu meydana gelmiştir. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda pay sahipliği sıfatını sonlandıran kanun hükümlerine yer verilmesiyle bu zorunluluk giderilmiştir. Anonim şirketlerde ortaklıktan çıkarılma sonucunu doğuran kanun hükümlerine bakıldığında, sermaye koyma borcunu yerine getirmeyen pay sahibinin ıskatına yer verilmiştir. Hakim pay sahiplerinin şirketi ele geçirmesi halinde ya da birleşme kararları neticesinde azınlık grubun ortaklıktan çıkarılmasına dair kanun maddeleri de ortaklıktan çıkarılma sonucu doğuran düzenlemeler arasındadır. Bunun yanında haklı sebeple fesih ve denkleştirme davalarında pay sahiplerinin anonim ortaklıktan çıkarılması hükümleri de mevcuttur. Bu çalışmada anonim şirketlerde ortaklıktan çıkarılma konusu ele alınmıştır. Ortaklıktan çıkarılmanın anonim şirketler açısından farklılık arz etmesi sebebiyle çıkarılma usulleri ve şartları, dava yolları ve çıkarılma sonuçları değerlendirilmiştir. Şirket içerisinde pay sahipleri açısından meydana gelen menfaat ihtilaflarının çözümlenmesi kanunda bütün olarak düzenlenmemişse de bu çalışma ile ortaklıktan çıkarılma konusu sistematik başlıklarla ve bütün olarak ele alınmıştır.

Joint stock companies have their own regulations unlike other companies due to the minimum level of personal characteristics. For this reason, joint stock companies have significant impacts both on the national economy and socially. The limited liability of shareholders and the fact that capital is important for the company necessitated certain arragements to protect both the comapny and creditors of the company. In the joint stock company have different characteries protection of capital, acquisition of shareholding and loss of shareholding. When the other types of companies are considered in the Turkish Commercial Code, there are regulations regarding the expulsion of the shareholder, while there is no regulation regarding the expulsion of the shareholder in joint stock companies. As a result of the globalizing and growing economy, the number of joint stock companies increased. With the growth of companies, the number of shareholders within the company increased. The increase in the shareholders has brought about the conflicts of interest within the company. In order to eliminate these conflicts of interest, the provisions of the law resulting from the expulsion from the partnership have been obliged to be included. The regulations regarding the removal from the partnership have been made more effective by the Turkish Commercial Code No. 6102. Firstly, the shareholder's failure to fulfill the capital settlement debt is given. In this sense the right to squeeze out the remaining shareholders has been given to the controlling shareholders in case of merging decision is taken with the grant majority of the votes or in case of nearly whole of the company are acquired. Besides, to squeeze out the shareholders have been arranged in the cases of dissolution for justible reasons and the courts of the equalization. In this study, the issue of expulsion from joint stock companies is discussed. Since the expulsion differs in terms of joint stock companies, the procedures and conditions of dismissal, remedies and the results of dismissal have been evaluated. The resolution of conflicts of interest that may arise in the company's shareholders is dispersed in the law. With this study, the issue of expulsion from the partnership was handled regularly and as a whole.