Poliklorlu bifenillerin (PCB'ler) atmosferik konsantrasyonları ve toplam çökelme seviyeleri

Abstract

Bu çalışmada, atmosferik çokklorlu bifenillerin (PCB) Bursa atmosferindeki konsantrasyonları, gaz/partikül dağılımları ve toplam çökelme akıları belirlenmiştir. Konsantrasyon örnekleri Haziran-2008 ile Haziran-2009 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesi Kampüsü (UÜK), Tübitak Butal (TB), Mudanya (M) ve Yavuz Selim (YS) bölgelerinden toplanmış iken akı örnekleri ise aynı dönemde sadece YS'den alınmıştır. Gaz ve partikül faz hava örnekleri yüksek hacimli hava örnekleyicisi (YHHÖ) ile toplanmıştır. Toplam (gaz+partikül) ortalama atmosferik PCB konsantrasyonları UÜK, TB, YS ve Mudanya bölgeleri için sırasıyla 412 pg/m3, 394 pg/m3, 316 pg/m3 ve 570 pg/m3 olarak belirlenmiştir. PCB'lerin gaz-partikül faz yüzdeleri Mudanya, TB, UÜK ve YS bölgeleri için sırasıyla %85-%15, %95-%5, %84-%16 ve %91-%9 olarak tespit edilmiştir. Örneklerde 83 PCB türü araştırılmış ancak tüm türlere rastlanmamıştır. Örneklerde 3-klorobifeniller (CB'ler) baskın homolog grup olarak bulunmuştur. Atmosferik konsantrasyon sonuçları literatürdeki değerlerle benzerlik göstermiştir. Toplanan hava örnekleri uluslararası düzeyde kabul görmüş yöntemlerle analiz edilmiş olup GC-µECD ile ölçülmüştür.Bu çalışma kapsamında toplam çökelme örnekleyicisi (TÇÖ) ile PCB'lerin toplam çökelme akıları belirlenmeye çalışılmıştır. PCB'lerin ortalama toplam çökelme akı değerinin 6020±4350 pg/m2-gün olup 1340 ile 20360 pg/m2-gün arasında değiştiği belirlenmiştir. PCB'lerin toplam çökelme akılarının mevsimsel değişimi irdelendiğinde mevsimler arasında istatistiksel olarak bir farkın olmadığı ancak yaz ve kış periyodunda nispeten daha yüksek çökelme akılarının elde edildiği görülmektedir. Çökelme hızları (Vd), PCB'lerin çökelme akıları ve konsantrasyonlar kullanılarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada kuru çökelme ve toplam çökelme hız değerleri sırasıyla 0,23 cm/s ve 0,13 cm/s olarak bulunmuştur.

In this study, polychlorinated biphenyl (PCB) concentrations, gas/particle distributions and bulk deposition fluxes were measured in Bursa. The concentration samples were collected from the Uludag University Campus (UUC), Tubitak-Butal (TB), Yavuz Selim (YS) and Mudanya (M) sites, between June 2008 and June 2009 while flux samples were taken only YS site at the same sampling period. Air samples were collected using a high volume air sampler (HVAS) to measure particle and gas phase concentrations. Atmospheric total (gas+particle) PCB concentrations were 412 pg/m3, 394 pg/m3, 316 pg/m3 and 570 pg/m3 for UUC, TB, YS and M sites, respectively. Gas-particle phase percentage of PCBs for M, TB, UUC and YS sites were %85-%15, %95-%5, %84-%16 and %91-%9, respectively. Eighty-three PCB congeners were targeted in the samples but all of the congeners were not found. In all sampling sites, 3-chlorobiphenyls (CBs) were the dominant homolog group. Our results related to atmospheric PCB levels were in good agreement with the reported values. Collected air samples were analyzed based on internationally recognanized methods and measured with GC-µECD.In this study, bulk deposition fluxes of PCBs were determined by employing a bulk deposition sampler (BDS). The avarege bulk depotition flux value of PCBs was 6020±4350 pg/m2-day and changed between 1340 and 20360 pg/m2-day. When seasonal changes of the total deposition flux of PCBs were investigated, a statistically difference between seasons was not found but in the summer and winter periods higher sedimentation fluxes were obtained. Deposition velocities (Vd) were determined with the use of depotition fluxes and concentrations. In this study, dry deposition velocity and total sedimentation velocity were found as 0,23 cm/s and 0,13 cm/s. respectively.