Sahte anılarda çalışma belleğinin rolü ve kişiler arası farklılıklar

Abstract

Bilişsel psikoloji literatüründe yapılan son araştırmalarda Deese-Roediger-McDermott (DRM) paradigması ile oluşturulan sahte anılarda kişiler arası farklılık olarak çalışma belleğinin rolü kaynak izleme üzerinden varsayımsal olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı, çalışma belleği ve kaynak izleme süreçlerinin sahte hatırlama ile ilişkilerini kişiler arası farklılıklar çerçevesinde incelemektir. Bu sayede çalışma belleğinin doğrudan ve kaynak izleme üzerinden dolaylı biçimde sahte hatırlama üzerindeki etkisi incelenmektedir. Buradan hareketle, 100 üniversite öğrencisine işlem-kelime uzamı görevi, kaynak izleme görevi ve DRM görevi uygulanmış ve bu üç bilişsel süreç arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Korelasyonel analizler kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, çalışma belleği kapasitesinin sahte hatırlama ve kaynak izleme ile ilişkisini göstermemiş; kaynak izlemenin sahte hatırlama ile ilişkisini göstermiştir. Sonuç olarak, çalışma belleğinin doğrudan ve kaynak izleme üzerinden dolaylı olarak sahte hatırlamaya etkisi bulunamamıştır. Sonuçlar ilgili literatür dahilinde tartışılmıştır.

In cognitive psychology literature, the role of working memory on false memories which is elicited using the Deese-Roediger-McDermott (DRM) paradigm is tried to be explained hypothetically via contribution of source monitoring processes. The purpose of this study was to examine the relationship between working memory and source monitoring processes within the framework of individual differences. Working memory capacity and source monitoring processes were assessed as a distinct variable. In this way, the direct effect of working memory capacity on false recognition and indirect effect of working memory capacity depending on source monitoring are investigated. A hundred undergraduate students were tested using the Deese-Roediger-McDermott (DRM) paradigm to elicit false recognition, source monitoring task and operation-word span task. So the relationship between three cognitive processes were explored in the present experiments. Correlational analyses were used to analyze the data. It is found that working memory capacity wasn't related to false recognition and source monitoring but also source monitoring was related to false recognition. As a result, working memory capacity differences don't have an effect on false recognition. The results were discussed in terms of relevant literature.