Seyyid Salih Ebubekr'in el-Advâu'l-Kur'âniyye isimli eserinin hadislerin Kur'ân'a arzının problemleri çerçevesinde değerlendirilmesi

Abstract

İslam'ın ilk dönemlerinden itibaren türemeye başlayan yeni mezhepler, görüşlerini destekleyebilmek için hadis uydurmuşlardır. Bunlara züht ve dünyalık elde etme arzusu ile hadis uydurma gibi sebepler de eklendiğinde tüm bu sâiklerden kaynaklanan hayli yekünlü bir uydurma hadis koleksiyonu ile ortaya çıkmıştır. Çok geçmeden bu tehlikeli durumun farkına varan İslam âlimleri, gerekli tedbirleri almaya başlamışlardır. Alınan tedbirlerin başında hadisleri rivayet edenlerin dini/ahlaki durumları ile aldıkları hadisleri bozulmadan koruyabilme güç ve istidatlarının incelenmesi gelmektedir. Cerh ve ta'dil denen ve hadisin senediyle ilgili olan bu tedbirlerin yanına, hadislerin metninin tenkidi metodunu da eklemişlerdir. Çeşitli açılardan incelenen metin tenkidi kriterlerinden biri de hadislerin Kur'ân ile bir çelişkisinin olup olmadığı konusudur. Adına "Kur'ân'a arz" denen bu kritere göre Kur'ân'ın açık bir nassı ile çelişen bir hadis, senedi sahih de olsa, kabul edilmeyecektir. Fakat bu tedbir İslam dışı değişik fikirlerden etkilenenler tarafından art niyetlilik ile ya da safdillilik ile ya istismar edilmiş ya da kullanılmayacak yerlerde kullanılmıştır. Hadislerin Kur'ân'a arzı meselesi birçok kitapta incelenmiştir. Konu hakkında yapılan çalışmalardan biri de es-Seyyid Salih Ebûbekr'in "el-Advâu'l-Kur'âniyye fi-ktisâhi'l-ehâdîsi'l-isrâiliyye ve tethîru'l-Buhâriyyi minhâ" adlı eseridir. Arz işini yapan kişinin gerekli dikkati göstermediği taktirde hataya düşmesi kesin gibidir. Müellif de aynı hatalara düşmüş ve hatalı arz örnekleri vermiştir. Bu çalışmada, kitapta verilen hatalı arz örneklerinden bazıları "arzın problemleri" adı altında incelenmek üzere ele alınmıştır.

New sects (mezhep) which appear since begining of Islam fabricated many Hadiths to support their own notions. Therefore, it was obviously understood that many untruthful Hadiths collection was developed together with the reasons of getting piety and wealth. Since, the fabricating Hadith was a way to achieve goals for some people. Islamic Scholars realized this dangerous situation very soon and started to take precautions. It was first step that they anlysed the person who related Hadith in terms of moral and piety. And they eveulated whether he/she is able to protect Hadith without deforming. Besides, they cared about the criticism of text called Cerh and Ta'dil. One of the criterions was whether there was a contradiction between these Hadiths and Quran. İf there was a condradiction between them, Hadith would not be accepted in no sense. However, this precaution was exploited and misused by those who were influenced by Un-İslamic movements. In this study, we analyse this issue with in the frame of the problems of referring Hadiths to Quran in "el-Edvâu'l-Kur'âniyye fi-ktisâhi'l-ehâdîsi'l-isrâiliyye ve tethîru'l-Buhâriyyi minhâ" from es-Seyyid Salih Ebûbekr.It his higly possible to make mistake for those who do not exercise due care abour referring Hadiths to Quran. The writer has fallen into error and given some examples about this subject. Some of these mistakes has been examined in detail under the nmae of "reffering problems".