İslâm tarihinde XIII. yüzyıla damga vuran yönetici kadınlar: Sultan Raziye Begüm, Şecerüddürr ve Kutlug Türkan Hatun

Abstract

Müslüman Türk kadınının XIII. yüzyıldaki konumunu yakından incelediğimiz çalışmamızda, döneminin idaredeki güçlü simaları olarak neşet eden ve siyasette zirveye yükselerek tahta çıkan önemli kadın yöneticilere mercek tutulmuştur. Bunların başında gelen ve ayrı birer bölümde derinlemesine tetkik ettiğimiz Sultan Raziye Begüm, Şecerü’d-dürr ve Kutlug Türkan Hatun gibi önemli simalar ışığında araştırmamız, XIII. yüzyılda çağdaş toplumların kadınları çoğu alanda kendine yer bulamazken aynı dönemde Müslüman kadınların siyasi erk elde ederek yönetici dahi olabildiği bir konjonktüre sahip olduğunu gözler önüne sermektedir. Tarih, siyaset sahnesindeki kadınların yalnızca perde arkasında var olduğu veya sadece yan rolleri üstlenebildikleri şeklindeki hatalı söylemlerle doludur. XIII. yüzyıl kapsamında önce geniş bir perspektifle açıklamaya çalıştığımız arkasından detaylandırarak zikrettiğimiz nice kadın yönetici ise adeta tüm bu düşüncelerin aksini ispatlamaktadır. Siyasi karizmasıyla iktidar savaşlarının üstesinden gelen ve askeri yönüyle temayüz eden Sultan Raziye, müthiş zekası ve idare kabiliyetiyle Eyyûbî ve Memlûk Devletleri arasında köprü kuran Şecerü'd-dürr, adeta kanında taşıdığı asalet, azamet ve liderlik meziyetleriyle yirmi altı yıl yönetimde söz sahibi olan Kutlug Türkân Hatun ve çalışmamızda isimlerini zikretmekle yetindiğimiz ya da hiç bahsetmediğimiz ancak İslâm tarihi boyunca kendi dönemlerinde etkili olmuş çok sayıda yönetici kadının bulunduğunu da söyleyebiliriz.

In our study, in which we closely examined the status of Muslim Turkish women in XIIIth century, we focused on the important women leaders who emerged as the powerful figures of the period and climbed to the peak level in politics and ascended to the throne. In the light of important figures such as the leading ones who are Sultan Razia Begum, Shajar al-durr and Kutlugh Turkan Hatun which we have examined in detail in a separate chapter, our research reveals that Muslim women have a conjuncture in which they can even become rulers by gaining political power while the women of contemporary societies in the XIIIth century could not find a place for themselves in most areas. Back history is replete with erroneous discourses that women on the political field only exist behind the scenes or can only take on supporting roles. Many female leaders, which we tried to explain with a broad perspective within the scope of the XIIIth century, and which we have mentioned in detail, prove the opposite of all these thoughts. Sultan Razia, who overcame power struggles with her political charisma and stood out with her military aspect; Shajar al-durr, who built a bridge between the Ayyubid and Mamluk States with his great intelligence and leadership ability; Kutlugh Turkan Hatun, who had a voice in the management for twenty-six years with the virtues of nobility, majesty and leadership she carries in her blood, and we can say that there are many leader women who were influential in their own periods throughout the Islamic history, whose names we either mention or not mention in our study.